Burn out? Ziekte? Ontslag? Daar leer je van, wordt vaak gezegd. Maar klopt dat eigenlijk wel?
‘What doesn’t kill you, makes you stronger.’
Ken je die uitdrukking? Er was een tijd dat ik ‘m zelf vaak gebruikte, als iemand iets ergs was overkomen. Heb je een burn out? Ben je ontslagen? Gepest op school? Balen man. Maar je komt er sterker uit. Heus! Niets gebeurt zonder reden. Je kunt er alleen maar van leren.
Dat soort uitspraken.
En toen overkwam me zelf iets naars, jaren geleden. Door omstandigheden zag ik het even niet meer zitten op mijn toenmalige werk. Ik sprak af met een vriend en vertelde hem wat me was overkomen. Hij deed precies wat ikzelf waarschijnlijk ook zou hebben gedaan: hij gaf me een klap op mijn schouder en zei: ‘Nu heb je eelt op je ziel!’ Grijnzend nam hij een slok van z’n bier. ‘Nu ben je toch blij dat dit je overkomen is, hè? Wees dankbaar.’
Maar ik wilde geen lesje in dankbaarheid. Ik wilde alleen maar dat hij zou zeggen: ‘Shit zeg.’ Ik probeerde mijn vriend duidelijk te maken dat zijn woorden me niet lekker zaten. Wat me was overkomen was tenslotte net zo zinvol geweest als een avondje moppentappen met Maarten van Rossem als publiek. Maar de vriend in kwestie bleef bij zijn standpunt. In zijn wereld bestaan geen voorvallen waarvan een mens slechter wordt, alleen maar ‘leermomenten’.
Ik nam me die middag twee dingen voor: 1. ik zou met die vriend voortaan alleen nog maar over koetjes en kalfjes praten (om ergernissen te voorkomen) en 2. ik zou nooit meer tegen iemand zeggen dat je van een nare gebeurtenis alleen maar kunt leren.
‘Sterker uit je ellende’ is een geruststellende gedachte
Niemand kijkt tegenwoordig raar op als je zegt dat een nare ervaring je sterker heeft gemaakt. Zo zijn er talloze artikelen en boeken die vertellen dat je kunt leren van je burn out, ziekte, ontslag, scheiding of het overlijden van een dierbare. Er zijn zelfs mensen die zeggen dat de wereld, ondanks minstens 900.000 doden en enorme economische schade, beter uit de coronapandemie gaat komen.
Het kán natuurlijk dat een vervelende gebeurtenis een lichtpuntje heeft. (Neem nou dit artikel: zonder die ongemakkelijke middag bier drinken met die vriend was ik nooit op het idee gekomen dit alles op te schrijven.) Maar laten we eerlijk zijn: het is ook wel lekker geruststellend om te geloven dat ons lijden zin heeft. Het voelt vreselijk oneerlijk als goede mensen slechte dingen overkomen. Daarom bedenken we achteraf vaak een reden bij de dingen die ons overkomen. We zeggen dan dat die burn out of dat verlies heel zwaar was, maar dat het nare voorval toch vooral een les is waarvoor we dankbaar zijn.
Kwetsbaarheid accepteren geeft kracht
Maar of we het nu leuk vinden of niet: het leven is niet eerlijk en goede mensen overkomen slechte dingen. Lang niet elke nare ervaring draagt een ‘les’ in zich die opweegt tegen alle ellende. Er zijn genoeg gebeurtenissen waar mensen niet sterker maar juist een beetje verdrietiger, kwetsbaarder en minder argeloos vandaan komen. Volgens mij geeft het meer kracht om je kwetsbaarheid te accepteren en er het beste van te maken, dan jezelf groot te houden en te roepen dat we overal ‘sterker uit komen’.
En wat als we anderen een hart onder de riem willen steken? Misschien is een luisterend oor nog wel het beste middel tegen ellende. Luisteren en elkaar een beetje steunen: dat brengt mensen dichter tot elkaar. De Belgische psychiater Dirk De Wachter zei het al: ‘In de ongelukkigheid komen de grootste verbindingen tot stand.’ Mijn oma drukte het iets simpeler uit: ‘Gedeelde smart is halve smart.’
Pieter Offermans is auteur, blogger en communicatiemedewerker. Op STRESSED OUT schrijft hij over de impact van de moderne wereld op ons welzijn – van Netflix tot kantoortuin. Meer informatie: pieteroffermans.nl.
LEES OOK: OF IK DE OUDE BEN NA MIJN BURN OUT? GELUKKIG NIET ZEG!
Topmodel | Diabetes type 1 | Coma | Journalist | Burn out | Spirituele crisis
Meer innerlijke rust krijgen? ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (meer info HIER), van auteur Maaike Helmer, is een heel persoonlijk boek over het vinden van innerlijke rust. ‘Niets’ is o.a. bekend van Vrouw/Telegraaf, ELLE, JAN en Koffietijd. Het boek wordt ‘De Nederlandse Eten, Bidden, Beminnen’ genoemd.
Over problemen loslaten: wat je van bomen in de herfst kunt leren 
Heb jij een A, B of C persoonlijkheid? 