Mediteren, wat is de zin en de onzin ervan? Is het de bedoeling dat je helemaal geen gedachten of gevoelens meer ervaart? Of is dat een misverstand? Wat is het hoogst haalbare? Jolien Fiegel onderzocht het.
Zou de relatie van Justin en Hailey nu echt zo slecht zijn? Zou roem en status je op den duur veranderen zodat je partner je onvrede moet vergelden? Hoe weten we dat zeker? Serieus Jolien?! Jij zit hier op een matje te mediteren en je maakt je druk om Justin Bieber? Dat is wel heel fout… Oh nee, niet oordelen, denk ik er gelijk achteraan. Dit is wat de geest doet. Dwalen. Het neemt je mee. En dat is nu net de kunst van mediteren. Dat je opmerkt dat gedachten je op sleeptouw nemen. Een stroom onophoudelijk. Soms nuttig, soms creatief, soms kwellend, soms kritisch en soms totaal onzinnig. Ik lach in mezelf en om mezelf. Dat ik deze gedachten blijkbaar heb in mijn zoektocht naar innerlijke rust. Want daarvoor mediteer ik.
De kern is je gedachten en gevoelens opmerken zonder jezelf daarvoor af te ranselen
Het enige wat ik kan doen wanneer ik gewaar word van deze totaal niet relevante hersenspinsels, is zacht zijn voor mezelf. Even was daar mijn kritische stem: Hoe kun je dit denken? Maar die stem heeft al minder het hoogste woord dan het lange tijd heeft gehad. Want kritisch op mezelf zijn, kan ik als de beste. Lange tijd was ik niet bewust van het feit dat ik mijzelf constant naar beneden haalde. Om alles wat ik niet ben. Totdat ik het boek ‘Frazzled’ van Ruby Wax las. Ruby is afgestudeerd in mindfulness aan de universiteit van Oxford, maar haar carrière als comédienne klinkt door in al haar werk. Zo ook in haar boek waarin ze openhartig en met humor schrijft over haar definitie van mindfulness: je gedachten en gevoelens opmerken zonder jezelf af te ranselen terwijl je dit doet.
Als je gaat zitten terwijl er een storm in je woedt, kan dat angstaanjagend zijn
Dat is ook vaak de reden dat men afhaakt bij mediteren. ‘Ik kan het niet’ of ‘dat houd ik niet vol’ en ‘ik doe het verkeerd’ is iets wat ik regelmatig hoor wanneer mensen mediteren uitproberen en er vervolgens voor terugdeinzen. Want als je daar gaat zitten terwijl er een storm in je woedt, kan het heel angstaanjagend zijn dit waar te nemen. Het beeld bij mediteren is dat een kalm persoon zich in lotushouding met gemak weet te bevrijden van alle gedachten. En vooral dat goed voelen bij die verhevenheid lijkt een doel op zich. Echter heb ik de diepere betekenis van mediteren voor het eerst leren kennen tijdens mijn yogales enkele jaren geleden. Mijn yogalerares is lange tijd mijn zenmeester geweest. En voor vele anderen de therapeute waar men niet naartoe durfde. Het was zij die mij vertelde dat we niet moeten streven naar ons goed te willen voelen. Begin maar eerst eens bij goed leren voelen. Dat was een echte eyeopener.
Elke keer dat ik mediteer, doe ik nieuwe ontdekkingen
En in al dat goed leren voelen, ben ik tot op de dag van vandaag nog steeds aan het leren. Ik mediteer niet iedere dag, maar wel wekelijks. En elke keer weer als ik ga zitten, om mijzelf dat moment te gunnen, doe ik nieuwe ontdekkingen. De ene keer duren die twintig minuten in stilte ontzettend lang en verlang ik naar de bel die zegt dat ik mag opstaan. Een volgende ga ik zó op in het ritme van mijn ademhaling dat ik wel een uur zou kunnen blijven zitten. Ik mediteer samen met een vriendin. En ik organiseer online meditaties, waarbij ik iedere keer een nieuw thema benoem, dat voor mijzelf net zo goed een liefdevolle reminder is.
Dat zacht zijn voor jezelf gaat dus verder dan die gedachten
Dat maakte mij nog bewuster van alle illusies die er zijn rondom mediteren. Zoals dat je niet mag bewegen tijdens een meditatie. Een been wat slaapt of een knellende enkel. Dat zacht zijn voor jezelf gaat dus verder dan die gedachten. Zelfzorg is net zo belangrijk. Het zou namelijk zonde zijn als al jouw energie en aandacht tijdens een meditatie naar die kramp in je onderbeen gaat. Dus pas je houding aan wanneer dit nodig is en ga rustig verder waar je gebleven was.
Het is een illusie dat je niet mag denken
Een andere illusie is, is dat je helemaal niet mag denken. Onmogelijk, in mijn geval. Het is juist de kunst om gedachten waar te nemen en dan weer terug te keren naar het hier en nu. Iedere keer weer. Dus ook als je aan Justin Bieber denkt. Hoe vaker je dit doet, hoe makkelijker het je afgaat. Je traint je hersenen als het ware om gedachtestromen te stoppen voordat ze je helemaal meenemen. Daarom werkt mediteren erg goed bij overspannenheid, burn out, angst en depressie. Episodes die gepaard gaan met hevig piekeren. Het is zeker geen quickfix en vergt toewijding en discipline. Maar ook moed. Want soms is het pijnlijk bepaalde gedachtepatronen of angsten onder ogen te zien. Volgens Pema Chödrön is het dan ook onvermijdelijk dat we pijn zullen ervaren tijdens een meditatie. Dat komt volgens de boeddhistische non omdat we iedere keer dat we gaan zitten moed cultiveren. De moed om ons emotionele lijden onder ogen te zien. Ze benadrukt in haar gids om vrienden te worden met jezelf dat dit proces gestaag ontwikkelt. Langzaam.
Als je regelmatig mediteert, zul je minder snel handelen in impuls
Als je mediteren weet te integreren in het dagelijks leven, zal je merken dat je meer ruimte voelt in emoties. Dat je minder snel handelt vanuit de eerste impuls. Dat je in staat bent voorbij deze eerste reactie te denken. En te handelen vanuit zachtheid. Voor de ander, maar ook voor jezelf. Maar waar begin je dan? Je hebt eigenlijk weinig nodig om te mediteren. Jezelf. Je ademhaling. Je begint dus gewoon hier. Wat er ook speelt in je leven, dit kan het beginpunt zijn. Het mooie aan mediteren is namelijk dat je helemaal niets hoeft te veranderen.
LEES OOK: HOE AARDEN JE VLEUGELS GEEFT? DAT LEES JE HIER!
Jolien Fiegel is coach voor moeders met stressklachten. Met Burnoutmommy.nl helpt ze moeders met burn out klachten. Expertise: angst. Op Instagram schrijft ze over haar eigen ervaring met burn out om zo het taboe te doorbreken. Ze ontwikkelde een programma dat zich specifiek richt op herstellen met een druk gezin. Momenteel werkt ze aan haar autobiografische boek over presteren, moederschap, verlies, angst en herstel.
Op stilteretraite #4 (slot): ‘We mogen weer praten’ 
De helende kracht van gewoon even stil zijn 