Een tijd geleden stelde iemand me de vraag: kun je ook een burn out hebben zonder het te weten? Een intrigerende vraag.
Allereerst vond ik het interessant de vrouw die de vraag stelde te observeren. Ze had gedurende ons gesprek al enkele interessante vragen gesteld en een paar van haar eigen ervaringen openhartig gedeeld. Haar verhaal was goed te volgen van begin tot eind en er zat een duidelijke lijn in. Ze kwam helder op me over. Vooral de toon waarop ze de vraag stelde, stelde me persoonlijk gerust over haar mentale staat van zijn.
We kunnen stress en burn out signalen goed wegdrukken
En toch. Er is geen simpel antwoord op de vraag. Stress kent natuurlijk symptomen, en burn out ook (die lees je hier). Aan de ene kant, wij mensen kunnen stress signalen helaas heel goed wegdrukken. Stel je voor, je krijgt hoofdpijn en de oorzaak is éigenlijk stress. Dan kun je (en ik kan dit zeggen uit eigen ervaring) klacht op klacht toeschrijven aan factoren die alles behalve stress of burn out zijn. Totdat je opééns omvalt en dit je enorm overvalt om dat je het totaal niet had zien aankomen. Je bent veel te lang doorgegaan, vaak puur op wilskracht. Een mooi staaltje cognitieve dissonantie.
Als je het je écht afvraagt, duw je waarschijnlijk niet iets weg
Aan de andere kant, de vraag ‘heb ik stress of een burn out zonder het te weten’ is natuurlijk ook wel een beetje een bijzondere vraag. Want: als je je dat écht afvraagt, ben je waarschijnlijk níet bezig om mogelijke signalen die wijzen op stress of een burn out keihard weg te drukken. Het pleit dus eigenlijk voor je situatie dat je deze vraag zo openlijk durft te stellen.
De hele dag had ze afspraken en plannen, maar ‘ze kon echt niks meer’
Ik kan me nog goed een gesprek herinneren met iemand, die aan een kopje thee zat te nippen en me vertelde: ‘Ik ben ervan overtuigd dat ik burn out heb’. Vervolgens somde ze allerlei dingen op die ze moest doen, maar het viel vooral op hoe stoer haar toon was toen ze aangaf dat ze het zo druk had. Wat ze vervolgde met een glimlachend: ‘Ik ben elke avond kapót.’ Ik ken veel mensen die een burn out hebben gehad, ik ken er echter weinig die een burn out hebben en die een redelijk druk programma dan nog zo blijmoedig afhandelen. Ik ben geen arts (laat een burn out diagnose altijd over aan een arts!), maar mij gaf het de indruk dat ze zich nog niet al te veel zorgen hoefde te maken. Zelfdiagnose is dan ook niet iets wat ik zou aanraden.
Mensen met een burn out drukken de signalen niet zelden weg
Het meeste hoor ik van mensen dat hun burn out hen volledig overviel. Dat ze al wel een tijd het gevoel hadden richting een muur te rijden, maar niet meer te kunnen stoppen, en tóch overvalt de burn out ze. Mensen die tegen een burn out aanlopen, zijn er namelijk niet zelden heel goed in om de signalen weg te drukken of ze zo lang mogelijk aan andere dingen toe te schrijven. Zo was ik er bijvoorbeeld tien jaar geleden lange tijd van overtuigd dat er een ‘verkoudheid from hell’ mij steeds opnieuw kwam opzoeken, terwijl de werkelijke oorzaak was, dat ik mijn lichaam zo negeerde, dat mijn immuunsysteem de grootste moeite had om de meest simpele virusjes het hoofd te bieden (in deze tijden van corona moet je je natuurlijk eerst op corona laten testen ;-)). Wat je dus echter wél vaak ziet bij mensen die ‘overvallen worden door een burn out’, is dat ze dus alles willen zien behálve dat het mis kan gaan (‘Ik, een burn out? Ben je nou helemaal gek, een burn out kan ik er niet óók nog bij hebben!’). Het je afvragen kan dus een redelijk goed teken zijn: je bent er in elk geval mee bezig en stopt niks weg.
Misschien is het niet de juiste vraag
Heb ik stress of een burn out zonder het te weten? Misschien is dat niet de juiste vraag. Misschien is de juiste vraag: wat voel ik eigenlijk? Op het moment dat je blijkbaar niet goed met je eigen lichaam en geest en contact staat, zal deze vraag (‘Heb ik een burn out zonder het te weten?’) eerder opdoemen dan als je met beide een liefdevolle en betrokken band hebt. Vraag jezelf dus vooral regelmatig af: hoe gáát het nú eigenlijk met me?
LEES OOK: HOE HERKEN JE EEN BURN OUT? DIT ZIJN DE SIGNALEN…
Maaike Helmer is oprichter van multimedia uitgeverij STRESSED OUT en auteur van het succesvolle boek ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (o.a. bekend uit Vrouw/Telegraaf, Grazia, Koffietijd en De Volkskrant).
Topmodel | Diabetes type 1 | Coma | Journalist | Burn out | Spirituele crisis
Meer innerlijke rust krijgen? ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (meer info HIER), van auteur Maaike Helmer, is een heel persoonlijk boek over het vinden van innerlijke rust. ‘Niets’ is o.a. bekend van Vrouw/Telegraaf, ELLE, JAN en Koffietijd. Het boek wordt ‘De Nederlandse Eten, Bidden, Beminnen’ genoemd.
Over problemen loslaten: wat je van bomen in de herfst kunt leren 
Heb jij een A, B of C persoonlijkheid? 