Het uitgebreide dossier re-integratie bij burn out van Leona Aarsen komt tot een einde. Met de hamvraag na re-integratie voor veel mensen: wat als je werk niet meer bij je past?
Ter afronding van het Dossier re-integratie bij burn out hebben de laatste zeven artikelen in het teken gestaan van Q&A. In de vorige Q&A’s heb ik antwoord gegeven op de vragen:
• Is het mogelijk dat een burn out niet meer overgaat?
• Is er sprake van blijvende schade bij burn out?
• Wat kun je zelf doen om te herstellen van burn out?
• Kan je brein onherstelbaar beschadigd raken door een burn out?
• Hoe weet je wanneer je beter bent? Of blijf je voor altijd anders na een burn out?
• Hoe lang duurt een burn out gemiddeld? En wat is een normale tijd voor re-integratie?
• Kun je ook te snel re-integreren?
Deze blog is de laatste van het Dossier re-integratie bij burn out. Het onderwerp is terugkeer naar het werk als dit niet meer passend voelt.
Je neemt afstand van wat jou pijn deed, dat is normaal
Als je net thuis zit met een burn out, dan moet je waarschijnlijk niets van je werk hebben. Alleen de gedachte aan contact met je werkgever kan maken dat je een paniekaanval krijgt. Laat staan dat je je een beeld kunt vormen over het hoe en wanneer van je terugkeer. Dat is in deze fase een gezonde reactie: afstand nemen van wat bijgedragen heeft aan jouw burn out is een mechanisme van zelfbescherming. Niet voor niets is (emotionele) distantie een van de kenmerken van burn out. Afstand nemen van iets wat je pijn heeft gedaan, voorkomt dat de ‘schade’ nog groter wordt.
Je keurslijf is een martelwerktuig geworden
In het proces van herstel word je niet alleen lichamelijk beter, maar ook mentaal en emotioneel. Je veerkracht neemt toe, je vitaliteitsreserve bereikt een gezond peil en je hebt inzicht gekregen in de patronen die bijgedragen hebben aan jouw burn out. Dit inzicht kan zijn dat je stelselmatig je eigen grenzen hebt genegeerd (en hebt laten overtreden door anderen). Of dat je vanuit een onstilbare honger naar erkenning en waardering jarenlang roofbouw op jezelf hebt gepleegd en in de afgrond van uitputting bent gestort. Het inzicht kan ook zijn dat je niet bent wie je dacht te zijn. Veel van wat je deed waren overlevingsmechanismen, patronen van vluchten, vechten, bevriezen, aanpassen of je onderwerpen. Kunstgrepen in de hoop dat je dan oké bent. De te grote beelden die je jezelf aangemeten hebt, passen niet meer. Ze voelen ongeveer als het harnas van de drie meter lange Goliath voor de herdersjongen David die nog nooit gevechtsuitrusting heeft gedragen, laat staan eentje die tig maten te groot is. Het keurslijf waar je jezelf in geperst hebt, neemt de proporties aan van een marteltuig. En opnieuw vliegt de gedachte aan je werk je aan. Maar gek genoeg voelt dit anders dan aan het begin van je burn out. Het is niet meer de paniek dat gevoed wordt uit onzekerheid, machteloosheid of wanhoop. Het is een dieper weten dat je baan of werkomgeving niet meer past, gevoed door zelfinzicht en veerkracht.
Je bent waarschijnlijk te hard geweest in wat je van jezelf eiste
Misschien heb je jarenlang te hard hebt gewerkt voordat je burn out raakte. Nog waarschijnlijker is dat je te hard bent geweest voor jezelf in wat je van jezelf eiste. Dat je resoluut zelfs het vaagste vermoeden van een mismatch tussen jou en je baan of jou en je werkomgeving van tafel veegde. Dat vermoeden is nu uitgegroeid tot een gedragen weten. Je voelt aan alles dat je niet terug wilt. Je voelt dat je baan niet meer past. Of dat de omgeving niet de juiste is om het beste van jezelf te geven, laat staan om tot bloei te komen. Dat inzicht kan je wiebelig en onzeker maken. Je bent namelijk nog onzeker over je herstel en je nieuwe ik: kan ik mijn inzichten in de praktijk toepassen, kan ik mijn grenzen bewaken, mijzelf beschermen voor wat te veel of te zwaar is? De conclusie dat je huidige werk niet meer passend is, kan heel wiebelig voelen. En er kunnen praktische bezwaren zijn: de kansen voor een nieuwe baan liggen niet voor het oprapen, je kunt je inkomen niet missen, je hebt eerst misschien een opleiding nodig enz.
Er is maar één passend antwoord: neem jezelf serieus
En toch is er maar één passend antwoord op het inzicht dat je werkt niet meer past: als je zeker weet dat je niet terug wilt naar je functie of je werkomgeving, dan ben je het aan jezelf verplicht om het serieus te nemen. Misschien heb je in je burn out herstel traject stilgestaan met je coach of therapeut bij het vraagstuk werk. Zo niet, doe dat alsnog.
Thema’s die ik met mijn cliënten behandel, zijn bijvoorbeeld:
• Wat geeft je energie in je huidige werk? En wat kost je energie? Hoe is de balans? (als je lange tijd niet gewerkt hebt, beantwoord je deze vragen uiteraard in de verleden tijd: wat gaf energie e.d.)
• Wat waren destijds je drijfveren om voor deze baan en werkgever te kiezen?
• Is er sprake van primaire of secundaire, verborgen drijfveren?
• Zijn deze drijfveren nu nog steeds van toepassing?
• Wie ben je? Wat zijn je kwaliteiten, je waarden, je behoeften, je verlangens en dromen? En evengoed: wie ben je niet? Wat zijn zaken die niet meer bij je passen? Wat wil je niet meer?
• Stel dat je niet kon falen en alles mogelijk was: wat zou je dan het liefst doen, waar en met wie? (Het fijnst is als je hier een film of verhaal van kunt maken in gedachten – hoe beeldender en concreter, hoe beter).
• Komt dit overeen met je huidige baan en werkomgeving?
• Zo niet, is er ruimte voor jobcrafting (je baan/taken zo aanpassen dat je daar alsnog blij van wordt)?
Leona schreef het e-book Expeditie passie en talenten. Dit e-book neemt je stap voor stap door de bovenstaande vragen (en meer) en helpt je om passende nieuwe keuzes te maken in leven en loopbaan. Leona Aarsen is bedrijfscounselor en psychosociaal therapeut, eigenaar van anderZverder. Ze richt zich op preventie, voorlichting en begeleiding bij stress- en burn outgerelateerde klachten. Binnenkort zal stressedout.nl e-courses en Masterclasses gaan organiseren . Op de hoogte blijven? Schrijf je in voor de Minder Stress Mail o.v.v. ‘innerlijke rust’ en jij hoort als eerste wanneer we beginnen!
LEES OOK: JE WERK IS ALS EEN JAS, WAT ALS DEZE JAS JE NIET MEER PAST?
Over problemen loslaten: wat je van bomen in de herfst kunt leren 
Heb jij een A, B of C persoonlijkheid? 