Catelijne vindt wijsheid: 'Laten we dan plannen dat we niks plannen'

Lees meer van Catelijne Elzes

Journalist Catelijne Elzes kreeg een ansichtkaart met het advies eens even niks te plannen. Eng! Maar wel goede input voor ‘Catelijne vindt wijsheid’.

Net voordat ik op vakantie ging, kreeg ik een ‘Things not to do’-notitieboekje van een vriendin. Daarin zat een ansichtkaart met de tekst: ‘Laten we dan plannen dat we niks plannen. Nou, die kwam wel even binnen want ik ben een zogenaamde ‘serial planner’. (Deze term heb ik gejat van Jerry Scott, de maker van de strip ‘Pukkels’ in Het Parool). Plannen is mijn lust en mijn leven. Mijn core business. Ik ben er goed in en ik doe het graag. Niets geeft een onrustige geest als de mijne zoveel houvast als bedenken wat ik allemaal nog moet en ga doen.

Bewuste boodschap
Misschien was dit opschrijfboekje ook wel een bewuste boodschap van mijn vriendin; laat het nou eens los. Kijk wat er komt. Drie jaar geleden schreef ik hierover al een verhaal voor het tijdschrift Flow: ‘Leven zonder plan, kan dat’? Ik liet allerlei mensen vertellen wat het oplevert om een dag, een week, een vakantie zonder planning in te gaan. Behoorlijk veel, zo blijkt. Melanie, een meisje dat ik kende van een mindfulness-training, vertelde dat ze vaak een dagje zomaar ging fietsen. Niet haar hoofd, maar het toeval bepaalde welke afslag ze nam. Het gaf haar een boost. Ze ontdekte nieuwe fietsroutes en nieuwe plekjes om thee te drinken of te eten. Onderweg verbaasde ze zich over het onkruid dat uit het asfalt groeide of het geluid van een vogel die ze nog niet kende. Kortom: het lijkt wel of je meer ‘aan’ staat als je geen plannen heb gemaakt.

Natuurlijk nam ik me voor om minder te plannen, maar ik deed het niet…

De Britse blogger Ben Craib van ‘Tiny Buddha’ beschrijft ongeveer hetzelfde in ‘How Planning Less Can Set You Free’. Wanneer hij en zijn vriendin de normale zaterdagroutine loslaten, komen ze in een ‘natural flow’, die hij evolutie noemt. ‘Elke beslissing is spontaan, elke beslissing voelt vanzelfsprekend, elk moment wordt geproefd.’ Natuurlijk nam ik me na het schrijven van dit verhaal voor om minder te plannen. Maar ik deed het niet. Deze vakantie op de Waddeneilanden (terwijl ik dit schrijf, zit ik er), deed ik het wel. Misschien omdat ik het ‘Things not to do’-notitieboekje meenam en het steeds op tafel zag liggen. Misschien omdat ik deze keer vrij uitgerust op vakantie ging. Daardoor was mijn hoofd rustiger en had ik minder behoefte aan houvast. Misschien ook doordat mijn puberzoons een beetje klaar zijn met mijn geplan. ‘Wat staat er vandaag op de planning?’ vroegen de eerste dag met vrees in hun ogen. Ik voelde opeens dat ik moest antwoorden: ‘niks’. Ik zag hun schouders omlaag gaan.

Heerlijke dagen
Toen volgden twee heerlijke dagen. Hangen op de bank, loopje naar het strand (300 meter), spelletje kolonisten van Catan, beetje lezen met tussendoor de meest geweldige goocheltrucs van de jongste. Eindelijk had hij de tijd ze te perfectioneren. Eindelijk had hij tijd. Want zijn moeder wilde niet de hele tijd van alles. Het stoorde me ook niet dat ik de hele tijd gestoord werd tijdens het lezen. Want ik had alle tijd. Er stond immers niks op de planning. Ik voelde me echt mega-relaxed. Toen ik nog even in het ‘Things not to do’-notitieboekje keek, zag ik dat het is uitgegeven door ‘Hoofdruimte, Utrecht’. En dat is ook precies wat er ontstaat: ruimte in je hoofd. Alles ging weer stromen en ik kreeg allerlei ideeën voor verhalen en projecten. En ja, net als bij blogger Ben Craib, werd elk moment geproefd. Zelfs het boodschappen-doen bij de lokale supermarkt met mijn man werd waardevol. Stiekem ook wel omdat we daarna een broodje gingen eten bij de eendenkooi op het eiland, in de zon, maar dat was niet gepland. Het kon gewoon.

De ochtend staat in ‘t teken van het grote zwembadplan, dat betekent: druk op de ketel

En dan nu de ommekeer: ik zit te werken. Dat was gepland. Om zonder al te veel stress op vakantie te kunnen, moest ik wat werkdingen doorschuiven naar de vakantie zelf. Gek genoeg vond ik dat voordat we vertrokken helemaal niet erg, serial planner als ik ben, houvastzoeker to the max. Nu heb ik er een dubbel gevoel bij. Het is heerlijk, schrijven op mijn kamertje, met op de achtergrond het geluid van de zee, de wind, de kwekkende vogeltjes. Maar om mij te kunnen laten werken, moest mijn man met de jongens op pad, zo is afgesproken. En daardoor staat de hele ochtend alweer in het teken van Het Plan. Het grote zwembadplan. Dat betekent druk op de ketel. Kinderen die door het huis rennen op zoek naar zwembroeken en handdoeken. Man die broodjes staat te smeren. En dat is nog niet alles; morgen gaan we op tandems naar de vuurtoren fietsen. Had ik ook al geregeld vanaf het vasteland. Nog meer druk op de ketel.

Dubbel zuur
Misschien kan ik vanavond eerlijk zeggen dat ik van gedachten ben veranderd. Dat ik graag nog één dagje zou plannen dat we niks plannen. Ja, dat kost geld, die tandems zijn al gereserveerd, maar nou en? Zoals een goede vriend altijd zegt: zonde, dingen waar je geen zin in hebt toch doen omdat ze geld hebben gekost. Dan ben je dubbel zuur. Én het geld kwijt, én iets doen wat je niet leuk vindt. Dan kun je beter alleen je geld kwijt zijn, toch? Eigenlijk weet ik zeker dat we tóch gaan. Dat is het lastige van plannen is namelijk dat ik wil ze graag uitvoeren. Ik wil het fixen, er een vinkje achter kunnen zetten. Dat geeft voldoening en dat is ook wat waard. Wat ik wel kan inbouwen is dat we niet van tevoren bedenken hoe we gaan fietsen. Het toeval de route laten bepalen. Waarmee de route waarschijnlijk langer wordt, maar ook verrassender. Of dat iedereen het mag zeggen als ie moe is. Dat we niet per se de vuurtoren hoeven te halen. Gewoon mogen afstappen en het op mogen geven. Ben benieuwd of ik dat over mijn lippen kan krijgen…

OOK LEUK: EVEN HELEMAAL NIETS DOEN? DOE DEZE OEFENING MET MARNIX!

Hoe goed kun jij niet-plannen? Praat erover mee op Facebookpagina!