Wie je moet zijn in deze maatschappij

Lees meer van Maaike Helmer

Op woensdagen schrijf ik zo vaak mogelijk over inzichten die je kunt opdoen in mijn boek ‘NIETS’, ook wel ‘De Nederlandse Eten, bidden, beminnen’ genoemd. Dit keer: wie je moet zijn in deze maatschappij.

‘Ik heb altijd het gevoel dat ik het niet goed genoeg doe.’ De vrouw die het tegen me zei keek er een beetje wanhopig bij, een blik die ze vrijwel meteen erna met een relativerende oogopslag overspoelde. Alsof ze iets belachelijks zei. Ik knikte. Ik wilde haar gevoel niet wegwuiven. Want dat is te makkelijk. Het is een gevoel dat zo veel van ons delen tegenwoordig: ik doe het niet goed genoeg. Dat ‘goed genoeg’ ligt als iemand zoiets zegt altijd buiten zichzelf. Er moet altijd aan voorwaarden worden voldaan, waaraan nú nog niet is voldaan. En we kijken naar de maatschappij wat die voorwaarden zijn. Veelal: ons als een succes presenteren, naar de buitenwereld toe. Maar wat is succes? We vergeten dat dat een persoonlijke kwestie is. Het wordt in plaats daarvan een eenduidige karikatuur op social media. Een gefilterd plaatje, waarin we altijd gelukkig zijn. En we onszelf dat ook verplichten.

Jarenlang moest ik aan voorwaarden voldoen om er te mogen zijn

En óf ik het ken. Jarenlang was dat wat ik dééd: aan voorwaarden voldoen om er te mogen zijn van mezelf. Want dat is eigenlijk waar het om draait: er mogen zijn van jezelf. Het moest altijd hoger, beter en meer. Ook een internationale modellencarrière zoals ik die destijds had, helpt niet. Ook al was ik volgens mijn omgeving ‘succesvol’, het gat bleef. De bevestiging dat je er mag zijn moet namelijk niet van buiten komen, maar vanbinnen. Terwijl: we zoeken het juist vaak buiten onszelf. Bij de mening van anderen over ons.

Dan moet er een keerpunt komen, om te zien dat het een misvatting is

Dan moet er een keerpunt komen, een ineenstorting, om te zien dat het een misvatting is. Bij mij was dat het moment dat ik ver in mijn burn out zat. Ik was ingestort toen ik bij een magazine werkte. Tijdens mijn herstel keek ik om me heen, naar mensen die me links en rechts voorbijstreefden. Ik voelde paniek: ik had zo hard gewerkt om ook iemand te zijn! Maar ik kón niet meer. Misschien zou ik wel altijd onderop de bodem van dit peilloos diepe ravijn moeten blijven zitten, terwijl ik mensen over me heen zag vliegen.

Ik was genoeg, dat ik bestond gaf me bestaansrecht

En toen realiseerde ik me: hoe meer ik naar boven kijk, hoe minder ik zal zien van wat er al ís. Ik besloot rustig te blijven zitten en mijn voeten te bestuderen. Mijn voeten. Die me zo lang hadden gedragen. Ik voelde aan mijn hoofd. Mijn hoofd, dat zo haar best had moeten doen alles te verwerken. Mijn buik, die vol zat met zorgen. Wat was het eigenlijk een wonderlijk iets, mijn lijf en geest. Was ik aan voorwaarden gebonden? Was ik dat als baby geweest? Natuurlijk niet. Een baby hoeft niet aan eisen te voldoen om ‘goed genoeg’ te zijn. Ook al was ik gebroken, ook al zou het misschien nooit meer helen. Ik was genoeg. Het simpele feit dat je er bent, geeft je bestaansrecht. Een onvervreemdbaar recht. Je mag er zijn. Je hoeft niet íets te zijn om van waarde te zijn, jezelf zijn is meer dan genoeg. En je hoeft je niet te conformeren aan een uniforme definitie van succes. Juist toen ik zelf alle voorwaarden losliet, werd ik rustiger vanbinnen.

Ik kijk de vrouw aan. Ze glimlacht. Ik glimlach terug. ‘You’ve been there, hè?’, zegt ze. Ik knik: ‘Been there, done that, bought the T-shirt. Maar dat T-shirt, dat pas ik niet meer.’

Maaike Helmer is oprichter STRESSED OUT: de eerste (online) uitgever ter wereld op dit gebied. Eind 2018 verscheen haar boek ‘NIETS’, over meer innerlijke rust in tijden van alles. Het boek – lees hier een preview – kreeg veel landelijke media aandacht in o.a. Flow, Koffietijd, JAN, Elle, Flair, De Telegraaf en Trouw en wordt vergeleken met ‘Eten, bidden, beminnen’ van Elizabeth Gilbert.