Spreken voor anderen, dat is eng, toch? Niet als je weet waar je op moet letten. Caryn ‘t Hart, die mensen traint om goede presentaties te houden, geeft je 7 tips om van je spreekangst af te komen.
Gespannen spieren, zweetaanvallen, misselijkheid, duizeligheid, sneller praten en bibberen. Zomaar een paar symptomen van spreekangst. Je adrenalineklieren pompen en daar ga je. Ooit was zo’n angstreactie dit handig, in de tijd dat we nog met sabeltandtijgers vochten bijvoorbeeld. Maar de moderne mens heeft er weinig aan. De hyperactivatie van het lichaam kan zelfs uitmonden in een paniekaanval. De meeste angst worden minder als je er vaker doorheen breekt, denk bijvoorbeeld aan angst voor spinnen. Spreekangst niet. Bovendien blijkt het – in elk geval – al sinds de Romeinse tijd voor te komen. Het is dus al eeuwenoud en het wordt niet minder… toch is er hoop. In dit artikel deel ik 7 tips met je om te dealen met spreekangst.
Tip 1: kijk naar iets leuks terwijl je je verhaal presenteert
Wie (spreek)angst heeft, heeft vaak ook nog eens de neiging naar verveelde mensen in het publiek te kijken. Mensen die bang zijn, hebben -blijkbaar- onbewust de neiging om hun angst in stand te houden. Doorbreek de cirkel en kijk dus expres níet naar de sacherijnen in de zaal, maar concentreer je op iets neutraals of iets wat prettig is om naar te kijken.
Tip 2: maak een stappenplan
Zorg dat je goed voorbereidt welke onderwerpen je wilt behandelen in je presentatie en hang daar je verhaal aan op. Je kunt de stappen op kaartjes schrijven.
Hoe het ook zij, stappenplannen werken echt zo veel beter dan het letter voor letter uit je hoofd leren van je presentatie. Als je dat doet, loop je namelijk het risico om tijdens het presenteren alleen maar bezig te zijn met het terughalen van je letterlijke zinnen. Wie zou er niet zenuwachtig van worden? Enne … wie een lesje opdreunt is bovendien meestal geen verkwikkende spreker.
Tip 3: let op je ademhaling
Het ritme van je ademhaling, als dat een beetje rustig blijft, kun je beter ontspannen. Doe dus een ademhalingsoefening en laat je inspireren. Je stem gaat dan meteen beter klinken en je paniek is beter te beteugelen.
LEES DOOR: DIT IS HOE STRESS WERKT IN JE LICHAAM EN WAT JE ER TEGEN KUNT DOEN.
Tip 4: start op tijd met je voorbereiding
Een minuut voordat je op moet nog je slides tweaken? Geen goed idee. Zeker niet als je last hebt van spreekangst, want die wordt alleen maar versterkt als je de stress zo oppookt. Gun jezelf een goede voorbereiding en sta niet als een bange haas naar je publiek te staren.
Tip 5: realiseer je dat je niet het belangrijkste onderdeel bent van je presentatie
Wel eens op een barkruk gezeten met ongelijke poten? Niet erg comfortabel, toch? Volgens deskundige Jim Endikott, kun je een presentatie zien als een krukje met drie poten. En, je raad het al, die drie poten moeten precies even lang zijn. Anders wankel je.
Poot 1 is de inhoud van je verhaal,
Poot 2 is de manier waarop je het brengt (de presentatievaardigheden van de spreker) en
Poot 3 is de visuele kant van de presentatie (bijvoorbeeld, je PowerPoint)
. De crux is dus dat je op alle drie de aspecten evenveel nadruk legt. Zorg dat ze in evenwicht zijn, alleen dan kun je contact maken met je publiek. Als je alleen maar bezig bent met de manier waarop je je verhaal brengt, worden de visuele kant en de inhoud onderbelicht. Zonde, toch?
En, je presentatievaardigheden zijn dus ook maar een onderdeeltje van je hele verhaal. Dus: onthoudt het krukje. Sta ferm op je drie poten. De manier waarop je het brengt is niet het allerbelangrijkste. Zo zal je publiek het ook zien. Heus.
LEES OOK: DE HELE DAG MINDFUL ZIJN, OOK TIJDENS DIE PRESENTATIE? ZO DOE JE DAT!
Tip 6: stel je het publiek níet naakt voor
Het is een veel gehoorde tip: stel je voor dat de mensen in het publiek allemaal bloot zijn. Het idee is, dat dat je zenuwen zal temperen. Dat zal ook best zo zijn, het is grappig om je voor te stellen om voor allemaal blote witte billen te staan en het leidt je even af van de spreekstress. Maar het helpt je niet om beter te spreken. Sterker nog: het maakt dat je minder goed contact kunt maken met je publiek. Wat beter werkt, is om je publiek te zien als een groep waar je bij hoort,
Tip 7: realiseer je dat je niet alleen bent
Ghandi was zo bang om te spreken voor een groep, dat hij soms geen woord meer kon uitbrengen. Zangeres Adele moet vaak overgeven voor een optreden. Daniel Day-Lewis heeft zo’n enorme last van podiumvrees, dat hij geheel overschakelde op film en niet meer op het toneel wil staan. Ook Ella Fitzgerald was bang om voor een publiek te verschijnen. De voorbeelden zijn talrijk. En, al de mensen die ik hier noemde, zijn niet bepaald mislukkelingen of wel? Ze hebben allemaal een belangrijke bijdrage geleverd aan de wereld. Ondanks spreekangst. Dat kun jij dus ook.
Caryn ‘t Hart is trainer en docent bij het Leids Universitair Medisch Centrum, waar ze aankomend onderzoekers en artsen helpt om goede presentaties te houden. Ze werkte ook voor de TU Delft, Nationale Nederlanden en Google. Ze schrijft over haar werkveld op medium.
LEES VERDER: WAT ALS JE HYPERVENTILEERT? MET DEZE TIPS KOM JE ERVAN AF.
7 x dit moet je weten over openbaar spreken zonder stress 