Het is intussen een vertrouwd beeld. Mensen die verzonken zijn in hun telefoon. Of twee mensen die met elkaar praten, waarbij in elk geval één zijn telefoon bij de hand houdt. Het wordt tijd om ons persoonlijk leiderschap te nemen over onze mobiel.
Snijpunt in de tijd: aandacht kwijt, of aandacht erbij
Persoonlijk denk ik dat we op een snijpunt staan in de tijd. We raken onze aandacht kwijt, óf we houden onze aandacht erbij. Voor dat laatste wil ik een lans breken, dat doe ik ook al met een boek als NIETS. Onze aandacht kwijtraken, is één van de reële gevaren van deze tijd.
Raak het contact met jezelf en de ander niet kwijt door je mobiel…
Maak ik me er nooit schuldig aan dan? Helaas ook wel. Vooral als ik moe ben, ben ik gevoelig voor ‘aandachtsverdamping’. Dan scroll ik maar wat door Facebook en vraag me een uur later af wat ik nou helemaal heb gedaan. Dat is vervelend. Ik raak dan het contact met mezelf kwijt. Maar in een contact met een ander kan het helemáál vervelend zijn, omdat juist oprechte aandacht een groot onderdeel is van intermenselijk contact. De telefoon is tegenwoordig soms onze derde, ‘onzichtbare’ gesprekspartner. Zelf maak ik het ook weleens mee. Ik zit met iemand te praten, en ‘hop’, daar komt een appje binnen. Mijn gesprekspartner moet even kijken en is daarbij meteen uit óns gesprek. We komen in een ander gesprek terecht dan voorheen, namelijk over het betreffende appje. Op zich geen ramp, maar je zal maar net iets persoonlijks vertellen.
Hoe deden we dat vóór onze mobiel?
Ik heb gelukkig al eeuwen al mijn meldingen uit staan, maar dat laat niet onverlet, dat ik tijdens een gesprek weleens moet denken aan een post die ik op Facebook heb gezien en die ik aan mijn gesprekspartner wil tonen, of een foto die ergens in mijn telefoon staat opgeslagen. Het is ook gewoon te makkelijk; dat ding ís er altijd. En het lijkt het wel alsof we op alle ‘pings‘ reageren als een Pavlov-hond op een belletje. We raken geconditioneerd om onze mobiel te pakken.
Het werkt bij mensen net als bij de hond van Pavlov
Waarschijnlijk ben je wel bekend met de Hond van Pavlov, maar zo niet, dan toch nog even een korte uitleg. Het kwam erop neer dat Pavlov erachter kwam dat hij een hond kon ‘trainen’ om te beginnen met kwijlen, zodra deze het geluid van een metronoom hoorde. Eerst kreeg de hond een brokje wanneer het geluid van de metronoom klonk, later was het geluid van de metronoom voldoende om de hond te doen kwijlen, in afwachting van een brokje, of dit nu kwam of niet. Omdat we een beloning krijgen in de vorm van dopamine als we een een berichtje openen of een like krijgen, blijven we de berichtjes openen en likes checken, helemaal als we de meldingen hebben aanstaan, om telkens opnieuw die dopamineshots te krijgen. Dopamine voelt nu eenmaal ontzettend fijn. En ons lichaam roept dus tegenwoordig al ‘hoi hoi dopamine!‘ zelfs als we maar aan onze telefoon dénken. Heb jij jezelf er weleens op betrapt, dat je aan je telefoon dacht en je jezelf echt een beetje tegen moest houden hem niet te pakken? Conditionering it is. Hoe onbewust gewenning gaat, is ooit ook eens in een scène van The Office geweldig verbeeld (tekst gaat door onder de video).
Deze conditionering is zo sterk, dat we soms zelfs onze gesprekken ervoor onderbreken, of de mobiel als derde gesprekspartner behandelen. Het heeft er ook mee te maken dat we ons nog niet kunnen verhouden tot onze mobiele telefoon. De technische ontwikkelingen zijn zo snel gegaan, dat we niet weten hoe we moeten omgaan met deze mogelijkheden. We laten ons erdoor overspoelen, meeslepen, worden als soort al snel een makkelijk slachtoffer van de digitale revolutie. Een revolutie die ongekende mogelijkheden kent, maar ook de daarbij behorende risico’s. Alle mogelijke apps om te checken hoe lang je online zit ten spijt: we zullen persoonlijk leiderschap moeten nemen over onze mobiele telefoon en terug komen in het hier en nu. Maar: hoe krijg je je aandacht weer in het hier en nu, met de ander, in plaats van dat je je telefoon zich laat opdringen? Gelukkig kun je conditionering van je mobiel ook weer omkeren. Persoonlijk leiderschap nemen over je telefoon is key. Het vergt wat doorzettingsvermogen, maar begin gewoon eens hiermee en het went vanzelf naarmate je het vaker doet.
1. Zet je notificaties uit
Als je je notificaties uitzet, ben je je meteen al minder bewust van je mobiel. Die kan zich niet laten horen, wat jou niet op ideeën brengt om hem erbij te pakken.
2. Leg je mobiel gewoon weg
Het lijkt zo simpel, maar dat is het in wezen ook: zorg ervoor dat je mobiel op een andere plek ligt tijdens een gesprek. Onderin je tas bijvoorbeeld. Ik laat zelf mijn mobiele telefoon graag ergens aan een lader liggen (niet vergeten), zodat ik er niet onbewust naar kant grijpen.
3. Gebruik de vliegtuigstand
Ik heb zelf altijd ontzettend veel plezier van de vliegtuigstand van mijn mobiel. Dan hoef ik helemaal nergens meer aan te denken en is mijn aandacht sowieso voor de volle 100% bij mijn gesprekspartner.
4. Je de gevolgen inbeelden
Realiseer je wat het gebruik van je mobiel heeft voor je contact met de ander: is dit oprecht het signaal dat je wilt afgeven? Bedenk je hoe het voor je gesprekspartner voelt.
5. Je bedenken dat je een keuze hebt en máák de keuze
We reageren vaak op onze telefoon in een opwelling. Bedenk je dat ook dit een keuze is. Je hebt óók de keuze om je telefoon nu even te laten voor wat deze is. Hoe vaker je dit doet, hoe makkelijker het wordt. Leg hem weg. Spreek met je gesprekspartner af dat de eerste die hem oppakt drankjes trakteert (als jullie niet buiten de deur zijn, dan de volgende keer).
6. Vraag je af hoe jij je leven wilt zien
Wil jij de slaaf zijn van je mobiel? Wil jij een gesprek door een derde laten bepalen? Of wil je écht contact als je een gesprek voert en zelf in the lead zijn? Goed. Daar heb je je antwoord. Neem de leiding over je telefoon in plaats van andersom.
P.S. Bij dit artikel zou éigenlijk een #vrijdagvideotip geplaatst worden, maar ik merkte dat die niet de kwaliteit had die ik wil leveren. Kijk, dan moet je je darlings killen. Vanaf nu even geen #vrijdagvideotip, we houden we in de zomervakantie een videostop.
Maaike Helmer is oprichter van multimedia uitgeverij STRESSED OUT en auteur van ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (o.a. bekend uit Vrouw/Telegraaf, Grazia, Koffietijd en De Volkskrant). Binnenkort volgen e-courses en Masterclasses om zelf meer innerlijke rust in je leven te krijgen. Schrijf je in voor de Minder Stress Mail, dan houden we je op de hoogte.
LEES OOK: EEN TREINREIS ZONDER MOBIELE TELEFOON LEIDDE TOT EEN WAANZINNIG ZELFINZICHT…
Hoe minder nieuws je leven leuker maakt 
Hoe een treinreis zonder telefoon tot een waanzinnig zelfinzicht kan leiden 