Re-integratie bij burn out. Je ziet door de bomen het bos niet meer als je midden in je burn out zit. Gelukkig schept Leona Aarsen van anderZverder in haar ‘dossier re-integratie bij burn out’ helderheid…
De eerste mokerslag is het inzicht dat je een burn out hebt. Het voelt ongeveer als wanneer iemand je zonder voorbereiding op een onbewoond eiland dumpt en je veel succes wenst.
Zonder handleiding en zonder tools ben je neergesmeten in het onherbergzame landschap van burn out. Survival van de jewelste. De eerste dagen gaan in een roes aan je voorbij. Verdoofd door de schok en compleet uitgeput van de – wat bij nader inzien blijkt jarenlange – roofbouw, reikt je territorium niet verder dan van bed naar wc, koffieautomaat en de bank. Het draait om lijfbehoud en overleven. En dat is behoorlijk letterlijk bedoeld: slapen, eten, plassen, poepen, ademhalen. Ondertussen pieker je je suf: hoe kom je hier zo snel mogelijk eruit? Het voelt alsof het nooooit meer goedkomt. Dan is wat steun, begrip en hulp welkom.
De bedrijfsarts
De eerste die zich aandient om je te helpen bij je survival, is de bedrijfsarts. Het is geen vrijblijvende hulp (bekijk hier de toelichting en een kort filmpje over het proces van re-integratie). Al snel na je ziekmelding krijg je een oproep om op het spreekuur te gaan. Dat is voor veel mensen verwarrend. Ze weten niet wat ze moeten verwachten en keren ontgoocheld huiswaarts. Wat is precies de rol van de bedrijfsarts? Aan wiens kant staat hij?
Omdat een burn out al verwarrend genoeg is, hierbij een kleine gids over bedrijfsartsenland.
1. De ene arts is de andere niet.
Vaak denken mensen dat de termen bedrijfsarts en arbo-arts synoniemen zijn en uitwisselbaar. Dat is echter niet het geval.
Een bedrijfsarts is een arts die een 4-jarige vervolgopleiding heeft gedaan om zich te specialiseren tot bedrijfsarts. Hij moet zich elke 5 jaar opnieuw registreren in het BIG-register. Dit register heeft tot doel om kwaliteit en deskundigheid te waarborgen. Een erkende bedrijfsarts kun je opzoeken in het BIG-register: arts, specialisatie arbeid en gezondheid – bedrijfsgeneeskunde. Alleen een bedrijfsarts mag beoordelen of je arbeidsongeschikt bent en een oordeel geven over je inzetbaarheid. De bedrijfsarts mag ook, in tegenstelling tot de arbo-arts, je verwijzen naar hulpverleners en (medisch) specialisten.
Een arbo-arts is een basisarts zonder verdere specialisatie. In de praktijk laten werkgevers soms bedrijfsarts-taken uitvoeren door arbo-artsen of zogeheten casemanagers. Bedrijven zijn verplicht om voor verzuim- en re-integratiebegeleiding een bedrijfsarts in te schakelen. Een arbo-arts mag bepaalde taken uitvoeren (zoals verzuimbegeleiding en -gesprekken), echter alleen onder supervisie van een bedrijfsarts. In dat geval moet dat ook zo gecommuniceerd worden.
2. Wat is precies de rol van de bedrijfsarts?
De bedrijfsarts is een onafhankelijk en onpartijdig adviseur voor zowel werkgever als werknemer als het gaat om arbeid en gezondheid. De werkgever is uiteindelijk wel zelf verantwoordelijk voor de verzuimbegeleiding van een werknemer en schakelt daarbij de bedrijfsarts voor advies in. Het advies is niet bindend. Dat betekent dat je werkgever het advies naast zich neer mag leggen. In de praktijk gebeurt dat nauwelijks, omdat de werkgever over het algemeen minder kennis van zaken heeft en bang is voor sancties van het UWV.
De taak van de bedrijfsarts is om een diagnose te stellen en te beoordelen wat je mogelijkheden zijn gezien je ziekte of klachten. Als je ziek bent, word je opgeroepen voor een afspraak met de bedrijfsarts. Je bent echter zelf ook ten alle tijd vrij om naar de bedrijfsarts te gaan, voor het zogenaamde open spreekuur. Dit is anoniem en er vindt geen terugkoppeling plaats naar de werkgever.
3. Ziek of niet: wie zegt dat?
De bedrijfsarts is degene die bepaalt of je arbeidsongeschikt bent of niet en dus of je verzuim terecht is of niet. Dat gaat meestal goed. Jij vertelt welke klachten je hebt, waar je tegenaan loopt, hoe je je voelt (vermijd om een eigen diagnose te stellen, dat waarderen de meeste artsen niet). Dan komt er een diagnose. De bedrijfsarts mag, zonder overleg met de huisarts of ander medisch specialist, een diagnose stellen. Soms gebruiken bedrijfsartsen het woord burn out, soms niet. Ze kunnen het ook hebben over een aanpassingsstoornis, uitputting met depressieve klachten, gestrest zijn of overspannen zijn. Zolang je je serieus genomen voelt, is het allemaal oké.
Het komt echter ook voor dat een bedrijfsarts tegen je zegt: ‘Als je hierheen kon rijden, dan kun je ook naar het werk rijden, dus volgende week aan de slag!’ of: ‘Burn out bestaat helemaal niet, je bent alleen een beetje moe en overdrijft dat. Een paar dagen uitrusten en dan weer aan het werk!’ Zeker als je huisarts, therapeut of psycholoog daarvoor je verteld heeft dat je hoogstwaarschijnlijk burn out hebt, dan kan de uitspraak van de bedrijfsarts voelen alsof de grond nog verder onder je wegzakt.
Gelukkig is de situatie niet hopeloos, je kunt een paar dingen doen.
Wat kun je doen?
1. Collegiaal overleg
Vraag je bedrijfsarts om contact op te nemen voor collegiaal overleg met je huisarts, therapeut of psycholoog. Een huisarts en een bedrijfsarts hebben verschillende expertises. De huisarts gaat over de diagnose en behandelplan, de bedrijfsarts geeft advies over je (arbeids-)mogelijkheden, ondanks je ziekte of gebrek. De bedrijfsarts is degene die het laatste wordt heeft als het gaat om de vraag of je al dan niet aan het werk kunt. Hij doet een prognose over hoe lang je verzuim zou kunnen gaan duren en beoordeelt ook of je aangepaste werkzaamheden kunt uitvoeren. Het is overigens niet aan je werkgever om te bepalen of je kunt werken of niet (daarover meer in een volgend blog). Het overleg kan je bedrijfsarts helpen om tot een afgewogen en onderbouwd besluit te komen ten aanzien van je re-integratie. Zo heb je de meeste kans dat het advies van de bedrijfsarts recht doet aan je situatie. Voor deze professionele uitwisseling moet je nadrukkelijk je (schriftelijke) toestemming geven.
2. Schriftelijk bezwaar
Schriftelijk een bezwaar indienen tegen de visie/advies van de bedrijfsarts (stuur deze brief zowel naar de bedrijfsarts als je werkgever), met onderbouwing van je argumenten. Als je lid bent van een vakbond, kunnen zij je helpen met het opstellen van de brief. De vakbond kan je tijdens re re-integratie ook ondersteunen met een re-integratieconsulent (zoals begeleiding bij gesprekken met werkgever en/of bedrijfsarts).
3. Second opinion
Vraag een second opinion aan bij een onafhankelijke bedrijfsarts. Dit verzoek dien je in bij je eigen bedrijfsarts, die in beginsel dit verzoek moet honoreren. Hij heeft een lijst met beschikbare bedrijfsartsen (die niet werkzaam zijn bij dezelfde arbodienst en geen contract hebben met je werkgever) die een second opinion mogen uitvoeren. Een actuele lijst vind je hier. Soms is in het basiscontract tussen je werkgever en arbodienst al vastgelegd wie de second opinion bedrijfsarts is.
4. Deskundigenoordeel UWV
Vraag een deskundigenoordeel aan bij het UWV. Als je huisarts, therapeut of psycholoog bereid is zijn visie schriftelijk te rapporteren, geef dit zeker ook aan de UWV-arts. Een deskundigenoordeel vraag je hier aan.
5. Klacht indienen
Je kunt een klacht indienen bij de Geschillencommissie Arbodiensten (OVAL) over bijvoorbeeld de bejegening, de houding/onafhankelijkheid of zorgvuldigheid van de bedrijfsarts. Een klacht indienen kan hier.
Tot slot vind je hier een handig stappenplan bij ziekte.
In het volgende deel van het re-integratie dossier lees je meer over de onafhankelijkheid van de bedrijfsarts en je privacy. Wat bespreekt de bedrijfsarts met je werkgever en wat niet? In deel 3 van het re-integratie dossier lees je over (vreemde) vogels in bedrijfsartsenland. Deel 4 biedt je een inkijk in de praktijk, met een aantal voorbeelden hoe re-integratie (niet) moet en dilemma’s rondom re-integratie (wat als je herstel langzamer gaat dan je werkgever en bedrijfsarts het willen?). En er volgt ook nog een slot…
(Foto: Nathan Jefferis/Unsplash)
Leona Aarsen is bedrijfscounselor en psychosociaal therapeut, eigenaar van anderZverder. Ze richt zich op preventie, voorlichting en begeleiding bij stress- en burn outgerelateerde klachten.
LEES OOK: DIT IS HET PIJNLIJKSTE INZICHT BIJ EEN BURN OUT…
Dossier re-integratie bij burn out: Mag je zelf je burn out behandeling kiezen? 
Dossier re-integratie bij burn out: hoe onafhankelijk is de bedrijfsarts? 