In deel 1 van dit re-integratie dossier heb ik geschreven over de rol van de bedrijfsarts in je re-integratieproces. Kort samengevat komt het erop neer dat de bedrijfsarts zeer bepalend is voor de conclusie over wat er met je aan de hand is en wat je nog kunt. In dit deel sta ik stil bij de (onafhankelijke) positie van de bedrijfsarts.
Hoe onafhankelijk is de bedrijfsarts?
Artikel 14 van de Arbeidsomstandighedenwet schrijft voor dat werkgevers verplicht zijn zich bij de verzuimbegeleiding bij te laten staan door ‘deskundige personen’ die gecertificeerd zijn (arbodiensten) of BIG-geregisterde bedrijfsartsen. De werkgever is dus verplicht om een contract te sluiten met een arbodienst of een bedrijfsarts. Deze worden dus door de werkgever betaald. Dat zou (terecht) de vraag op kunnen werpen in hoeverre een bedrijfsarts onafhankelijk is. Zijn boterham hangt immers af van de werkgever?
Ja, de bedrijfsarts staat naast de werknemer
De bedrijfsarts heeft als taak om zowel werkgever en werknemer te adviseren. Dat zou ik meervoudig partijdig noemen, niet zozeer onafhankelijk. Hij heeft immers te maken met de belangen en wensen van zowel werkgever als werknemer en beiden wensen serieus genomen te worden. Hieronder een paar argumenten waarom de bedrijfsarts (ook) aan jou kant staat als werknemer.
1. De artseneed
Artsen – ook bedrijfsartsen – leggen de artseneed af, gebaseerd op de eed van Hippocrates. Deze belofte is opgesteld door de KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst). Een belangrijke passage hieruit: ‘Ik zweer/beloof dat ik de geneeskunst zo goed als ik kan zal uitoefenen ten dienste van mijn medemens. Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Ik zal aan de patiënt geen schade doen. Ik luister en zal hem goed inlichten. Ik zal geheimhouden wat mij is toevertrouwd.” In principe zou je ervan uit mogen gaan dat deze eed nageleefd wordt.
2. De beroepscode
In de beroepscode voor bedrijfsartsen zijn 12 punten opgenomen waar de bedrijfsarts zich aan moet houden in contact met de werknemer. Hieronder valt onder andere het verlenen van adequate zorg, het verlenen van deze zorg zonder aanziens des persoons, het niet beschamen van het vertrouwen van de werknemer en zelfs dat de bedrijfsgezondheidkundige belangen van de werknemer op de eerste plaats staan, voor zover dit geen ernstige schade toebrengt aan derden. Verder dient de bedrijfsarts de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer te respecteren.
3. Het belang van de succesvolle re-integratie
De bedrijfsarts heeft belang bij een succesvolle re-integratie. En re-integratie loopt nu eenmaal het beste als de bedrijfsarts optimaal aansluit bij de situatie van de werknemer. Als je je gehoord en gezien voelt, durf je ook te vertrouwen op de deskundigheid van de bedrijfsarts en wil je meewerken aan zijn voorstellen. Als hij je iets adviseert over uren-opbouw, dan neem je dat graag ter harte, omdat je merkt dat de bedrijfsarts zorgvuldig met je omgaat en aandacht heeft voor je klachten en beperkingen.
Nee, de bedrijfsarts staat niet naast de werknemer
Er zijn echter ook argumenten om aan te nemen dat de bedrijfsarts iets loyaler is aan de werkgever dan aan de werknemer:
1. Individuele versus bedrijfsbelangen
De individuele belangen van de werknemer liggen niet altijd op een lijn met de bedrijfsbelangen van de werkgever. Vooral als deze de kosten van verzuim wil drukken en de hij bedrijfsarts hierop aanspreekt (of zelfs onder druk zet – wat soms zeker aan de orde is), dan kan de bedrijfsarts meer druk op de werknemer uitoefenen om (te) snel te beginnen met re-integreren. In de vorige blog heb ik tips gegeven wat te doen als je het niet eens bent met de bejegening door of het advies van de bedrijfsarts.
2. Vervangen door een ander
Te ‘mensgericht’ werken kan bedrijfsartsen duur komen te staan: als de bedrijfsarts werknemers niet snel genoeg aan het werk krijgt, wordt hij – zeker als het een zelfstandige bedrijfsarts is – met gemak vervangen door een andere bedrijfsarts die er geen moeite mee heeft om doortastender en zelfs ‘horkerig’ te zijn.
3. Verwachtingen
Er zijn werkgevers die zeer expliciet en nadrukkelijk aan de bedrijfsarts aangeven wat ze verwachten aan conclusies en in de rapportage. Wie betaalt, bepaalt immers. Je moet soms van goeden huize komen om ruggengraat te tonen en je professionele en persoonlijke waarden niet te grabbel te gooien in ruil voor werkzekerheid.
4. Geen melding van burn out
Bedrijfsartsen moeten beroepsziekten (waaronder burn out) melden. Vaak gebeurt dat niet, omdat te veel meldingen een bedrijf in slecht daglicht zouden zetten en daarmee het contract met de arbodienst of bedrijfsarts onder druk zetten.
Uit onderzoek van Radar begin 2018 onder ruim 11.000 mensen blijkt dat 40% van de respondenten zich benadeeld door de werkgever: ze voelen zich niet adequaat begeleid, ze moeten – onder druk – sneller aan het werk dan ze konden en kregen na re-integratie een mindere functie. Deze uitzending van Radar is meer de moeite van het bekijken waard… (Foto: Brooke Cagle/Unsplash)
Volgende week: hoe zit het eigenlijk met jouw privacy in je re-integratie proces? Bekijk hier ook het vorige deel, waarin je meer informatie vindt over de bedrijfsarts…
Leona Aarsen is bedrijfscounselor en psychosociaal therapeut, eigenaar van anderZverder. Ze richt zich op preventie, voorlichting en begeleiding bij stress- en burn outgerelateerde klachten.
LEES OOK: DIT IS DE ECHTE OORZAAK VAN JOUW BURN OUT…
Dossier re-integratie bij burn out: Hoe lang duurt een burn out gemiddeld? En de re-integratie? 
Dossier re-integratie bij burn out: Mag je zelf je burn out behandeling kiezen? 