Catelijne vindt wijsheid: 'De korte weg naar geluk bestaat niet'

Lees meer van Catelijne Elzes

‘How to be happy (or at least less sad)’. Dit intrigerende boekje leverde journalist Catelijne Elzes een aantal mooie, nieuwe inzichten op. Vooral omdat de schrijver ons vertelt wat we stiekem allang wisten: er is geen rechtstreekse route naar een dolgelukkig leven. Maar je kunt wel kleine dingen doen om je beter te voelen.

‘Sorry, ik heb geen geheime formule voor geluk. Dit boek zal je niet repareren en het zal je ook niet gelukkig maken.’ Zo begint kunstenaar/schrijver Lee Crutchley het voorwoord van zijn creatieve werkboek ‘How to be happy’. Crutchley was een tijdlang écht niet blij. Hij voelde zich leeg, afgestopt en hopeloos. In de boekhandel bekeek hij de hele zelfhulp-boekenplank en werd nog verdrietiger. Want al die boeken doen alsof ze je leven kunnen veranderen. Alsof ze dé oplossing bieden, maar er is geen ‘dé oplossing’. ‘Hoe harder ik probeerde gelukkig te zijn, des te moeilijker het werd en hoe moeilijker het werd, des te rottiger ik me voelde.’, aldus de kunstenaar.

Er zijn wel dingetjes die je een beetje minder verdrietig kunnen maken

‘Maar’, zo schrijft Crutchley verderop, ‘er zijn wel dingetjes die je een beetje minder verdrietig kunnen maken’. Hij las een heleboel wetenschappelijk onderzoek, ontdekte hoe je brein en lijf werken, probeerde zelf dingen uit en kwam erachter dat sommige dingen hem hielpen en andere niet. ‘Hetzelfde zal voor jou gelden’. Er is namelijk geen ‘one-size fits-all’ advies. Het gaat erom te ontdekken wat jóu helpt. En, nog belangrijker, het gaat erom dat je je die dingen herinnert als je ze nodig hebt. Crutchley creëerde een werkboek vol aangenaam vormgegeven opdrachtjes, invuloefeningen, mooie quotes, zelf op te stellen lijstjes, eigen inzichten…

Positieve-draai-opdrachten
Persoonlijk vond ik bijvoorbeeld de positieve-draai-opdracht een zeer bruikbare. Ik kan vooral ’s nachts vaak vastlopen in een doolhof van negatieve gedachten die op dat moment erg waar lijken. Tegen mezelf zeggen dat ze heus niet waar zijn, helpt mij niet. Ze een zetje de andere kant opgeven wel, in ieder geval, zo blijkt na het doen van de positieve-draai-opdracht. Crutchley vraagt ons een lijstje te maken met ‘the negative thoughts you have most often’. Daarnaast kun je ze dan ‘a more positive spin’ geven. (Klinkt toch beter in het Engels dan in het Nederlands). Hij geeft een voorbeeld: ‘I hate being alone’ wordt ‘I’d like to meet new people’. Ik schreef eronder: ‘Ik ben bang dat mijn zoon blijft zitten en uiteindelijk in de goot belandt’, en daarnaast: ‘Ik wil mijn zoon graag extra studievaardigheden leren en zelfvertrouwen geven.’ Onlangs heb ik midden in de nacht, toen ik weer in het doolhof belandde, deze laatste zin uit mijn brein opgediept. Het deed me goed. Het zorgde ervoor dat ik een actielijstje ging maken over hoe dat ‘zelfvertrouwen’ en ‘studievaardigheden’ vorm te geven. En dat maakte weer dat ik grip kreeg op deze voor mij beangstigende situatie.

Tijdens je chocolademeditatie zet je je nieuwsgierigheid weer aan, nieuwsgierigheid is levenslust

Een andere oefening die Crutchley schetst is de chocolade-meditatie. Sommigen zullen hierin de rozijn-oefening uit de 8-weekse mindfulness-training herkennen, maar – joehee – deze keer mag het met een bonbon. Je moet comfortabel gaan zitten, er bewust naar kijken, ‘m ruiken, voelen hoe het water je in de mond loopt, het stuk chocola ‘op je tong laten zitten’ en ‘m tenslotte, als het echt heel gek begint te voelen, opeten. Dit soort oefeningen werken zo goed omdat je 1: op dat moment even niks anders denkt; geen zorgen voor de toekomst hebt, geen spijt over het verleden 2: je je nieuwsgierigheid (weer) aanzet. En nieuwsgierigheid is levenslust. Zoals depressie vaak een gebrek aan nieuwsgierigheid met zich meebrengt…

Collage van zorgen
Crutchley vraagt je ook een ‘collage van zorgen’ te maken (lekker plakken en knippen) en een ‘collage van kalmte’. Ik heb deze oefening overigens nog niet uitgevoerd, maar ik verheug me er wel op. Met je handen werken, ook een goede manier om in het nu te zijn! Het boek eindigt met ‘What now?’. Want, zo vindt Crutchley, het eind van een zelfhulpboek is altijd zo’n, tja, EIND. Dan denk je misschien: nou ben ik nóg niet 100% gelukkig. Dat klopt, aldus Crutchley, want het is de bedoeling dat je de oefeningen die jou helpen blijft herhalen. Ze weer tevoorschijn haalt als je je minder blij voelt. Er is moeite voor nodig om niet weer af te glijden. Natuurlijk, zo bekent de kunstenaar, ook bij hem versloft het als hij zich beter voelt. ‘Dan denk ik het allemaal niet meer nodig te hebben.’ Maar dat is dus wel zo. Er bestaat geen korte weg naar geluk. En als je je eenmaal gelukkig voelt, kan dat gevoel ook zo maar weer wegebben. Hij zegt nog net niet ‘geluk is een werkwoord’, want dan haken we wellicht af, maar eigenlijk bedoelt hij dat wel.

P.S. Ik heb voor mezelf een lijstje gemaakt met drie oefeningen uit het boek die me aanspreken en me in het verleden vrolijker hebben gemaakt. Ik heb het lijstje op het white-board in de keuken gehangen en kijk er af en toe naar. En soms doe ik er zelfs wat mee. Vooral die chocolade-meditatie. Die moet heel vaak, heb ik ontdekt!

DIT VIND JE OOK INTERESSANT: MAARRE… WAT IS NOU DE BESTE GOEROE?

Streef jij oneindig geluk na, of vind je ‘geluk’ een overschat begrip? Praat erover mee op onze Facebookpagina!