Hoe word je rustig in je hoofd? Een hele uitdaging voor de moderne mensch. En zeker voor Catelijne Elzes, want ze is een klassieke tobber. Al zo’n tien jaar probeert ze haar rusteloosheid te bestrijden, met wisselend succes. Lees wat haar helpt (en wat niet). Dit keer: antidepressiva.

Ken je van die dikmaakpakken? Zo’n beige pak wat je lichaam omsluit met een centimeters dikke huid, rits op de rug? Nou, zo werken antidepressiva voor mij. Als ik die pillen slik, lijkt het alsof alles wat minder hard aankomt. Alsof ik letterlijk een dikkere huid heb.

Ik leek wel een open wond waar iedereen zout in kon strooien

De eerste keer dat ik ze nodig had, was zo’n dertien jaar geleden. Mijn oudste zoon was twee jaar, we hadden sinds zijn geboorte nog geen nacht doorgeslapen en ik raakte overspannen. Letterlijk alles was me teveel. Als mijn man vroeg waar zijn tandenborstel lag, barstte ik al in huilen uit. Ik leek wel een open wond waar jan en alleman de hele dag door met het grootste gemak zout in konden strooiden. Daar werd ik angstig en somber van waar ik dan ’s nachts weer over lag te piekeren… Een vriendin die al langer antidepressiva gebruikte, tipte me. De huisarts begreep me. En daar stond ik buiten met een recept.

Bambi op het ijs
Makkelijk was het niet, in het begin. Ik kreeg vreemde bijwerkingen. Ik voelde me Bambi op het ijs. Alsof ik elk moment mijn evenwicht kon verliezen. Ook leek het alsof dat wat ik zag, net wat achterliep op de bewegingen van mijn hoofd. Een soort slecht nagesynchroniseerde Duitse film maar dan wat betreft beeld (sorry, duidelijker kan ik het niet uitleggen). Misselijk was ik ook en nog wat huileriger dan daarvoor. Dat is een bekende bijwerking: in het begin zak je nog wat dieper in de put. Daarna kruip je er langzaam uit.

Na een paar weken slikken ging het licht weer aan in mijn hoofd

En dat gebeurde inderdaad. Na een week of drie begon ik me beter te voelen. Het licht ging weer aan in mijn hoofd. Ik had ongeveer een maand thuis gezeten en ik voelde langzaam weer zin in het leven, zelfs in werk. Dat kwam natuurlijk niet alleen door die pillen. De rust, het uit het raam staren, overdag bijslapen als onze zoon naar de crèche was, het hielp allemaal. Maar de antidepressiva volgens mij ook. Sinds die eerste periode van slikken heb ik ze zo’n drie keer een paar jaar achter elkaar geslikt. Alleen als ik té diep zat en er met therapie niet uitkwam. Ik ben er altijd open over geweest want waar zou je je nou eigenlijk voor schamen?

Libido
Meestal reageren mensen goed als ik vertel dat ik ze gebruik. Vaak zitten er in het gezelschap wel mensen (vrouwen) die ze ook blijken te slikken. Dat kan ook niet anders want Nederland kent één miljoen gebruikers. Soms vragen mensen: stompen die pillen niet af? Zwakt het niet álle gevoelens af, ook die van blijdschap en geluk? Nee, voor mij persoonlijk niet. Ik kan beter bij het geluk als ik antidepressiva slik dan als ik lang achter elkaar angstig en zwaarmoedig ben. Anderen vragen of ik nog wel zin in seks heb, want antidepressiva staan erom bekend dat ze je libido temperen. Zonder in detail te treden kan ik zeggen dat ik ook dat probleem niet herken. Ik heb meer zin om mijn man op te zoeken als ik antidepressiva slik dan als ik lang achter elkaar angstig en zwaarmoedig ben.

Ik voel me bij kritiek op antidepressiva toch geneigd me te verdedigen

Overigens vind ik het best moeilijk om me niks aan te trekken van de Damiaan Denyssen en Bram Bakkers van deze wereld (beiden psychiater), die roepen dat we veel te makkelijk antidepressiva slikken in Nederland. Dat we het gebruiken om ons humeur op te krikken, ook al zijn we niet echt zwaar depressief, als een vorm van drugs. Ik voel me dan toch geneigd me te verdedigen. Aan te tonen dat ik het echt nodig heb, anders niet functioneer, geen goeie moeder kan zijn, niet lekker kan meedraaien in de maatschappij.

Placebo of niet
Onlangs verscheen er in Trouw een interview met arts en epidemioloog Dick Bijl die beweert dat 98% van antidepressiva-slikkers er geen baat bij heeft. Ze zouden net zo goed een placebo kunnen nemen en ook van hun klachten af komen. Hij baseert zijn uitspraken op een stevig onderbouwd boek van Deense geneeskundige Peter Gøtzsche, die laat zien dat de dat de wetenschappelijke bewijzen voor de werking van antidepressiva flinterdun zijn. Lastig. Misschien werkt het bij mij als een placebo, maar het werkt. De bijwerkingen zijn te overzien, dus daar hoef ik het ook niet om te laten. Ik probeer dus maar mijn eigen lijn te trekken. Dikpak aan (ja, ik slik ze weer) en langs me af laten glijden. Meer kan ik er nu toch niet mee.

Ik pleit voor een georganiseerde afbouwhulp voor antidepressiva

Wat ik wel echt een probleem vind, is dat het zo lastig is om te stoppen. Begin je met afbouwen, dan krijg je meestal dezelfde verschijnselen als aan het begin (lees wankele Bambi, slecht nagesynchroniseerde film). Je voelt je ook weer minder vrolijk en het is moeilijk om te blijven geloven dat het op den duur goed komt. Ik pleit dan ook voor georganiseerde afbouwhulp. Geen idee hoe precies. maar mocht het echt waar zijn dat de farmaceutische industrie ons gebakken lucht heeft verkocht, dan moeten ze zich ook inzetten voor een oplossing. Afbouwcoaches, afbouwapps, afbouwwerkgroepjes. Ik denk wel mee, want hoe je het ook wendt of keert, die pillen hebben me er toch een paar keer weer bovenop gekregen.

Tips:
1. Er zijn veel verschillende soorten antidepressiva. Begin je met één en heb je na vier weken het idee dat het niet of averechts werkt, overleg dan meteen met je huisarts. Een ander soort pil helpt wellicht wel.
2. Bouw langzaam op. Misschien nog wel langzamer dan gangbaar. Ik nam steeds zes weken lang een halve dosis en daarna pas een hele. Ook afbouwen deed/doe ik extreem voorzichtig. Altijd in overleg met de huisarts natuurlijk.
3. Bang om jezelf niet meer te zijn als je antidepressiva slikt? Lees dan mijn ik-verhaal voor psychologiemagazine.

LEES VERDER: Catelijne probeerde eerder ook mindfulness. Hoe blijf je eigenlijk 24/7 mindful?

Heb jij ervaring met antidepressiva? Praat erover mee op onze Facebookpagina.

Ook interessant:

Catelijne vindt wijsheid: ‘Het glas is altijd halfvol én halfleeg’ Catelijne vindt wijsheid: ‘Laten we dan plannen dat we niks plannen’