Ben jij een reddend type en merk jij dat je relatief vaak leegloopt op je energie? Dat komt niet zelden doordat je toxische contacten aantrekt. Waarom dat zo is en vooral hoe je er beter mee omgaat? We leggen het uit in dit artikel.
Je ontmoet iemand, het klikt, tot je ergens, in iemands gedrag, merkt dat die persoon met issues kampt. Ach, denk je, ik ga gewoon helpen. Dat doe je. En nog een keer. En op een gegeven moment merk je dat je elke keer na dit contact een uitgewrongen en energieloos gevoel hebt en uiteindelijk zit je ‘vast’ in je rol. Hoe kan het zo zijn gegaan? Nu ‘heb je al een band opgebouwd’ en kun je voor je gevoel eigenlijk niet meer terug. De situatie is toxisch geworden. Daarom hieronder een inzicht hoe zo’n proces kan lopen, waarom reddende types er gevoeliger voor zijn én: wat jij er als reddend type aan kunt doen.
De 5 x fases van een toxisch contact
1. De kennismakingsfase
Natuurlijk ben je niet voor niets bevriend geraakt met deze persoon, op dit moment zie je nog vooral de mooie eigenschappen van iemand. Jullie contact is prima, al krijg je wel het gevoel dat de persoon meer op jou leunt dan andersom.
2. Je voelt (onbewust) dat je leeg loopt op je energie…
Hier komen de eerste kleine barstjes in jullie band. Je voelt dat je telkens een reddersrol op je neemt. Toch zie je ook nog de mooie kanten, of benoem je die bij jezelf. Het kan zelfs zijn dat je al wel echt enige weerstand voelt, maar ook bijvoorbeeld medelijden. Je vindt het lullig dat de ander slecht in zijn/haar vel zit en blijft zitten. Maar voelt nu wel duidelijk dat de weegschaal zo uitslaat dat jij altijd de partij bent die aan het kortste eind trekt waar het gaat om aandacht. Toch blijf je volhouden; er zit vast een einde aan deze moeilijke periode voor hem/haar.
3. Je vergoelijkt en gaat ‘redden’
En eerst verontschuldig je de persoon voor bepaald gedrag dat je éigenlijk schadelijk vindt voor jezelf. Maar: hij of zij is waarschijnlijk óók beschadigd, dus je vergoelijkt het. Je blijft meedenken, oplossingen aandragen en vooral luisteren. Dat je je steeds vaker een vuilnisvat voor ellende voelt, is omdat het leven voor die ander ook gewoon écht heel rot is nu. In deze fase laat je iemand je grenzen overschrijden. Elke keer dat je grenzen worden genegeerd, voel jij je een stukje kleiner worden, waardoor je ander nog sneller over je grenzen laat gaan, enzovoort.
4. Je koestert wrok
Nu komt het punt waarop je – in stilte – wrok gaat koesteren. In je hoofd speel je allerlei alternatieve scenario’s af waarin je wél adequaat reageert. Maar in de praktijk verandert er niets, jullie zitten in een status quo.
5. Je kunt niet meer
Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Het kan zijn dat je woedend wordt om één klein voorval, dat voor jou in wezen de druppel was die de emmer deed overlopen. Het kan juist zijn dat je je terugtrekt in je schulp, het kan ook zijn dat je probeert het gesprek aan te gaan. Vaak is de ander zich niet bewust van al die gevoelens die jij al die tijd hebt opgekropt, en wordt het een ongemakkelijk of zelfs funest gesprek, omdat jouw spanningen in de tussentijd natuurlijk hemelhoog zijn opgelopen.
Wat dan wel?
Ja, dat is de hamvraag natuurlijk. Het is heel verleidelijk om te zeggen dat toxische contacten stom zijn en je ze moet weren uit je leven. En dat is óók waar. Maar belangrijker nog, is naar jezelf te kijken.
Je bent intoxicated
Want er ís een reden dat je dit soort types aantrekt. Iets in de ander appelleert aan jouw redderscomplex. Het is dus zaak te onderzoeken: waarom wil ik zo graag redden? Vaak is er daarnaast iets in de ander wat jou raakt, bijvoorbeeld een pijn die jij onbewust (in een of andere vorm) herkent van jezelf, of misschien wel van iemand van vroeger, zoals een ouder. Graag wil jij dit deel helen. Het kan goed zijn dat jíj je niet gezien voelt en het een ander wél gunt om gezien te worden. Het lijkt erop dat je dat helpen bij de ander doet, maar éigenlijk is het een pijn die jij bij jezelf aangeraakt ziet. Feitelijk gezien ben je, in deze context wellicht een mooi woord, eigenlijk intoxicated, dronken. Dronken van je eigen behoefte en de high die het je geeft als je de ander daarmee denkt te kunnen helpen.
Kijk het beest in de bek
Vaak zul jij dit soort mensen – die jou hulp goed kunnen gebruiken – blíjven aantrekken, tot je dit deel bij jezelf hebt aangepakt. Dit betekent: het beest recht in de bek durven kijken en ermee aan de slag gaan. Zoek waar de pijn zit en heel deze bij jezélf. En heel die pijn. Niet zelden is het handig om daarbij de hulp van een professional in te roepen. Dat is het waard, want telkens maar redden en leeglopen vreet energie en is slecht voor je eigenwaarde. Dan wordt het een stuk gemakkelijker om je grenzen aan te voelen en vooral ook aan te geven. En daar is uiteindelijk iedereen mee geholpen. Want:
Waarom je de ander niet echt helpt
Belangrijk voor redderstypes om te weten is, dat je mensen die kampen met aangeleerde hulpeloosheid uiteindelijk niet geholpen zijn met jouw hulp. Het leert hen namelijk om hulpeloos te blíjven. Dit inzicht kan je helpen om zowel jezelf als hen beter te helpen. Door niet te redden, maar hen weer de verantwoordelijkheid terug te geven. Tuurlijk mag je daar naast staan. Maar je bent nooit verantwoordelijk voor andermans geluk.
Belangrijk:
Ik wil afsluiten met een belangrijke quote, die, als je bovenstaande herkent, maar moet overpennen en aan je koelkast moet hangen. Een tijd geleden kwam ik deze uitspraak tegen van Christopher Walken op Twitter. Die luidde als volgt:
When you naturally have a healing aura, you attract a lot of damaged people, and having them in your life could drain your energy to the max. A reminder that it’s not your job to heal everyone you encounter. You can’t pour from an empty cup. Take care of yourself first.
Zorg éérst en vooral goed voor jezelf. Je kunt niet schenken uit een lege beker.
LEES MEER: TOXISCHE CONTACTEN? 7 X TIPS OM ERMEE OM TE GAAN
Maaike Helmer is is als stress-expert bekend van o.a. Koffietijd en Jan Magazine. Ze is oprichter van multimedia uitgeverij STRESSED OUT en auteur van ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (o.a. bekend uit Vrouw/Telegraaf, Grazia, Koffietijd en De Volkskrant).
Toxische contacten: slecht voor je stresslevels 
Uitgeput? Maybe you’re hanging with the wrong crowd 