Steeds meer mensen kampen met mentale problemen. Dat kan van alles zijn: burn out, depressie, een angs- of eetststoornis. De prestatiemaatschappij laat het nauwelijks toe dat we die dingen delen. Daarom moeten we dat juist wél doen.
Al sinds het begin van stressedout.nl is onze boodschap: wees open en echt. Oók en júist over je kwetsbaarheden. Pas als we daarover praten, kunnen we dit soort dingen oplossen. Wat je niet ziet, ‘is er niet’. En wat we tegenwoordig op social zien, is alleen maar perfecte plaatjes.
Leonie Burggraaf startte #ikbenopen, waarbij ze pleit voor meer openheid over mentale problemen, iets wat STRESSED OUT natuurlijk van harte ondersteunt, omdat ook wíj sinds het begin van de site pleiten voor meer openheid, ook over dingen waar we moeilijk over praten. Normaal doe ik zelf nooit mee met challenges, maar voor dit initiatief maakte ik een uitzondering en: STRESSED OUT is intussen aangesloten als partner die het project ondersteunt. Al sinds de launch van stressedout.nl heb ik namelijk dezelfde boodschap: laten we dingen bespreekbaar maken. Daarom interview ik met liefde #ikbenopen initiatiefnemer Leonie Burggraaf, over kwetsbaarheid, openhartig zijn en het ideale plaatje.
Wat zijn je eigen ervaringen met mentale problemen?
‘In 2012 ben ik afgestudeerd als dramatherapeut, maar later werd ik accountmanager. Iets heel anders dus. Als ik terugkijk, heb ik eigenlijk meteen na mijn studie vooral willen voldoen aan het perfecte plaatje: een mooie auto, een goede telefoon, ik had alles voor elkaar. Zo op het eerste gezicht. Maar achter dat masker brokkelde ik af; mijn moeder is bijvoorbeeld aan de ziekte ALS overleden. Dat is vreselijk. Maar dat ik pijn had, wilde ik niet weten. Opstaan, niet aanstellen, doorgaan, dat was mijn devies. Tot het écht niet meer ging. Ik kwam thuis te zitten met een depressie.’
Toen móest je wel open zijn…
‘Ja, ik kon dat beeld simpelweg niet meer hooghouden, ik stond met mijn rug tegen de muur. Het ging zo slecht dat ik me zelfs afvroeg of het leven nog zin had. Ik had me volledig vastgedraaid: wist niet meer wie ik zelf was en wat ik zelf wilde en waar de verwachtingen die de maatschappij én die ik van mezelf had stopten. Wie was ik eigenlijk? Doordat het misging en ik mijn ‘ideaalbeeld’ niet meer kon naleven, merkte ik dat ik kwetsbaar mocht zijn. Dat het oké was als ik aangaf dat ik moe was, dat ik soms te veel at, dat ik uit de bioscoop weg wilde, naar huis. Ergens is toen het zaadje geplant voor #ikbenopen.’
Hoe groot is het taboe op mentale problemen?
‘Het taboe is denk ik nog veel groter dan we nu in kaart kunnen brengen. Toen ik zelf open werd over mijn depressie, merkte ik al dat veel mensen – destijds fluisterend – meldden dat ook zij last hadden van depressieve klachten. Dat zei al iets. Maar helemaal merkte ik het toen de #ikbenopen challenge live ging. De hoeveelheid reacties was echt enorm… En ook in mijn dm kreeg ik veel reacties. We zagen bijvoorbeeld ook hoeveel bezoekers de site kreeg, maar het aantal reacties ging niet gelijk op. Die dingen bewijzen wel nog steeds het taboe.’
Waarom is dat taboe op mentale problemen, denk jij?
‘De ongeschreven verwachtingen die de maatschappij aan ons stelt. Het perfecte plaatje op social media. Social media is een mooi iets, maar we etaleren alleen een droombeeld. Dat zorgt voor veel schaamte en eenzaamheid.’
Precies waarom ik ook pleit voor openheid en echtheid. Toen ik zelf open werd over mijn burn out, kreeg ik in eerste instantie waarschuwingen: het zou me maar kwetsbaar maken.
‘En dat is precies waarom we het signaal moeten afgeven dat het oké is om over mentale kwetsbaarheid te praten. Dat betekent dat mensen zoals jij en ik hun hoofd boven het maaiveld moeten uitsteken, zodat de mensen die zittend op het maaiveld bang zijn voor oordelen, ook durven op te staan. Ik denk namelijk dat mentale issues meer regel dan uitzondering zijn, helemaal in deze tijd. Ik hoor om me heen vooral opluchting: ik ben niet de enige!’
Hoe kwam je erop dit initiatief te starten?
‘Tijdens mijn depressie ben ik gaan bloggen op mijn site. Een oud-leraar, bestuurder bij de YMCA zag dat. We kwamen te spreken over de Engelse I Am Whole campagne. Hij vroeg zich af waarom er in Nederland niet zoiets is. ‘Zou jij eens willen nadenken?’, vroeg hij. En dit is het resultaat.’
Er is ook kritiek gekomen: dat je altíjd open moet zijn en niet op één dag, of dat nu juist de extra kwetsbare mensen geen baat hebben bij deze actie, omdat zij voor hun gevoel niet altijd open kunnen zijn. Wat vind je daarvan?
‘Ik begrijp de reacties wel en ik omarm ze. Dat is óók praten over mentale kwetsbaarheid. Natuurlijk gaat het niet om die ene dag. En hopen we met deze actie dat juist die mensen die het gevoel hebben niet altijd open te kunnen zijn er baat bij hebben. Ik denk dat de reacties iets in het algemeen zeggen over het gewicht van dit onderwerp, maar ik neem ze zeker mee. Stap 2 is dan: wat doen we eraan, aan de druk op dit onderwerp? We streven allemaal hetzelfde na: bespreekbaarheid.’
Persoonlijk denk ik dat praten over mentale probleem ons helpt. Ik heb dat gemerkt met het doorbreken van het taboe op burn out, eerst was er veel weerstand op het onderwerp. Mensen reageerden bij niet op een post. Dat taboe neemt gelukkig af, juist omdat steeds meer mensen erover gaan praten nu. Denk jij dat dat voor alle mentale issues geldt?
‘Dat herken ik. Er heerst veel schaamte. Mensen voelen zich eenzaam. Als ze willen reageren op een post over mental health issues, voelt het achterlaten van een ‘digitale handtekening’ veelal nog als falen. Dat zegt veel over hoe nodig het is er opener over te worden.’
Ik vind het mooi dat ook jij die universele kwetsbaarheid benoemt, waarvan we tegenwoordig zo makkelijk doen alsof hij er niet is. Wat is je hoop voor de toekomst?
‘Ik merkte door #ikbenopen een opluchting, een gevoel verbondenheid. Ik blijf me inzetten voor het bespreekbaar maken van mentale problemen.’
Stress, of een burn out? Doe de Online Masterclass ‘Effectief omgaan met stress’ van STRESSED OUT, gebaseerd op de meest recente inzichten uit de psychologie, fysiologie en neurologie. In 7 weken leer je stress te herkennen, voorkomen én op te lossen. Met oefeningen die wetenschappelijk bewezen zijn, écht helpen en een handig digitaal werkboek.
Veel werkgevers vergoeden deze Online Masterclass, omdat hij valt onder persoonlijke ontwikkeling en stressreductie, vraag bij je werkgever naar de mogelijkheden! Meer informatie over deze Online Masterclass vind je HIER.
Maaike Helmer is oprichter van multimedia uitgeverij STRESSED OUT en auteur van ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (o.a. bekend uit Vrouw/Telegraaf, Grazia, Koffietijd en De Volkskrant).
LEES OOK: WAAROM WE ONLINE ECHT MOETEN ZIJN, HET IS ZO BELANGRIJK…
Een kinderboek over een zebra. En je ongelukkig voelen 
Alleenzaamheid #3: ‘In coronatijd word ik weer geconfronteerd met veel alleen zijn’ 