Piekeren: waarom lijkt 's nachts altijd alles erger?

Lees meer van Talja Lambert

Woelen en draaien in de nacht… de piekerfabriek die maar aanstaat… In de nacht lijkt alles ook nog eens erger! Hoe komt dat nou toch? Talja Lambert, slaapexpert, legt het uit.

Nachtelijk piekeren is niet ongewoon. Je denkt misschien dat je brein in de nacht uitstaat, maar niets is minder waar. Als we slapen gaan specifieke hersengebieden onbewust door, bijvoorbeeld met het zoeken naar oplossingen voor problemen die ons bezighouden. Zodra je wakker wordt in de nacht en je bewuste geest weer ‘online’ is, schuift het onbewuste het probleem door naar de bewuste geest. Opdat deze concrete plannen maken kan om het probleem op te lossen. Het lijkt dan dus net alsof er spontane gedachten opkomen. Maar in feite worden we ons door het nachtelijk ontwaken bewust van de problemen die ons onbewuste in onze slaap aan het verwerken is.

De piekerfabriek draait ‘s nachts overuren

Maar hoe komt het nou toch dat juist in de nacht je piekerfabriek opeens overuren lijkt te draaien? Dat daarbovenop problemen ook nog eens grootser en zwaarder voelen dan overdag? Daarvoor moeten we bij onze prefrontale hersenschors zijn. Het gedeelte van de hersenen dat we gebruiken om beslissingen te nemen, problemen op te lossen, plannen te maken en om onze emoties in bedwang te houden.

Gevolg: nachtelijk piekeren

Het lijkt of onze prefrontale schors het meest behoefte heeft aan diepe slaap. Terwijl andere delen van onze hersenen – bijvoorbeeld die te maken hebben met het verwerken van emoties – gewoon nog wakker zijn in de nacht. En helaas is onze prefrontale schors er dan dus ‘s nachts niet – in tegenstelling tot overdag – om ons nachtelijk tobben te dempen. Met als gevolg: beladen nachtelijk gepieker.

Nachtelijk piekeren tegengaan?

Frustreert het je mateloos omdat je bijvoorbeeld niet meer in slaap komt? Wil je het nachtelijk piekeren tegengaan? Besteed dan vooral overdag tijd aan je zorgen en angsten zodat je ze niet meeneemt in je bed. Stel jezelf tijdens een bewust gekozen piekermoment bijvoorbeeld eens de volgende vragen.

1. Zijn mijn zorgen en angsten reëel? (Raken ze in de nacht uit hun verband?)
2. Als het antwoord op vraag 1 ja is, onderzoek dan eens of je verandering aan kunt brengen? Zo ja, zet concrete acties uit. Als je er geen invloed op hebt, bijt je er dan niet in vast. Zonde van je energie, want blijkbaar ligt het niet binnen je cirkel van invloed. Laat het thema los en richt je energie op positievere zaken.

Vergeet niet af te schakelen!

Schakel af aan het eind van de dag. Dat vergeten we vaak in de praktijk. Schrijf op wat er nog in je hoofd zit, om het de volgende dag op te kunnen pakken. Laat het voor dat moment voor wat het is, doe letterlijk even het boek dicht. Morgen weer een dag. Doe dingen die je ontspannen en je plezier geven. Schermen uit, input op zijn laagst. Kom in de relaxmodus, dan gaat het slapen ook een stuk makkelijker!

Voorkomen is beter dan genezen

Voorkomen is beter dan genezen. En piekeren kun je soms met tips zoals hierboven relatief makkelijk voorkomen. Maar nog beter is: zorg dat je niet wakker wordt in de nacht, zodat de piekerfabriek niet eens een kans krijgt om vol aan te gaan. Maak het je brein zo gemakkelijk mogelijk om in slaap te komen én te blijven. Besteed juist extra aandacht aan je slaap als doorslapen niet het sterkste punt is. Kijk niet alleen kritisch naar je piekeren. Realiseer je ook dat je slaap niet af kunt dwingen. Laat daarom de controle los. Ontdek welke gewoonten een negatief effect hebben op je slaap en verander deze. Zorg dat je overall in de avond een zodanige ontspanning weet te bereiken dat je je volledig aan de slaap overgeven kunt…ik wens je een ongestoorde nachtrust!

Talja Lambert is slaapexpert en medeoprichter van Saraja Slaapcursus (met een landelijke netwerk van aangesloten trainers).

Topmodel | Diabetes type 1 | Coma | Journalist | Burn out | Spirituele crisis
Meer innerlijke rust krijgen? ‘NIETS, mijn zoektocht naar innerlijke rust in tijden van alles’ (meer info HIER), van auteur Maaike Helmer, is een heel persoonlijk boek over het vinden van innerlijke rust. ‘Niets’ is o.a. bekend van Vrouw/Telegraaf, ELLE, JAN en Koffietijd. Het boek wordt ‘De Nederlandse Eten, Bidden, Beminnen’ genoemd.