Ondermijnende gedachten #4: Ik moet de controle houden en winnen

Lees meer van Lisette Schuitemaker

Volgens de theorie hebben we allemaal kindconclusie 1 of 2 getrokken – of allebei. Dat betekent dat we regelmatig denken dat we er niet bij horen of dat we niet genoeg zijn. Als we al iets ouder zijn, trekken we ook nog conclusies uit specifieke situaties. Dit keer ga ik dieper in op de conclusie van kinderen die zich verraden voelden.

Veel kinderen dichtten zichzelf in hun fantasie een bijzondere rol toe in het leven van hun ouders en komen vervolgens van een koude kermis thuis als de fanatasiewereld en de echte wereld niet stroken. Dat zal nooit ze meer gebeuren, concluderen ze met hun gebroken hart. Voortaan houden ze iedereen in de gaten en zullen ze zorgen dat zij de touwtjes van het leven strak in handen hebben.

Hoe zou het zijn om vertrouwen te hebben in het leven, de toekomst, andere mensen – en in jezelf?

Als baby, peuter, kleuter of opgroeiend kind trokken we conclusies over onszelf. Op basis van die 5 kindconclusies hebben we ons wereldbeeld en ons zelfbeeld opgebouwd. Maar nu we volwassenen zijn, hoeven we niet alles te geloven wat we op basis van die vroege conclusies voelen en denken.

Doe de test en kijk of jij een type bent met kindconclusie 4 ‘Ik moet de controle houden en winnen’

Hieronder ter herinnering nog even alle 5 kindconclusies. Misschien gebruik je niet precies dezelfde woorden in jouw gedachtenstroom. Toch zul je je waarschijnlijk in tenminste twee van de vijf basisgedachten herkennen. Dit blog gaat specifiek over kindconclusie 4.

1. Ik ben niet welkom, ik moet hier weg
2. Er is niet genoeg ….., ik ben niet …. genoeg
3. Jij je zin! Dan hou ik me wel koest
4. Ik moet de controle houden en winnen
5. Ik moet me aanpassen en me gedragen zoals het hoort

Mensen die de controle willen houden, zijn vaak gespannen

Kinderen hebben een ongebreidelde fantasie. Met het grootste gemak zijn ze de dokter die alle zieke kinderen beter maakt of een beroemdheid met duizenden aanbidders. Zolang ze spelen, is het waar. Maar de grens tussen fantasie en werkelijkheid is in die jonge jaren nog niet zo strak getrokken. Zo kan het gebeuren dat een meisje ‘denkt dat zij de prinses is in het leven van haar vader’. Of dat een jongetje ‘denkt dat hij de rol van de man in huis moet spelen’. De ouders kunnen dat wel grappig vinden (oh, een prinses! oh, een stoere vent!) en het kind daarin stimuleren. Maar ’s avonds gaan zij wel samen het volwassen leven in en is het kind niet welkom. Dat voelt als verraad. Het hart van het kind dat gevoelig is voor macht en kracht, breekt. Dit zal ze nooit meer gebeuren. Voortaan zullen ze hun positie goed inschatten. Ze zullen zorgen dat zij altijd weten hoe de hazen lopen en dat zij altijd aan de winnende hand zijn.

Je zucht om koste wat kost te winnen kan maken dat je je alleen voelt

Nadine probeert haar nieuwe vriend op de kast te jagen. Ze weet precies hoe ze dat moet doen, want dat doet ze vaker. Ze kan het gewoon niet helpen dat ze mensen test om te zien of ze wel tegen haar op kunnen.

Anton is zo’n ondernemer die het ver heeft geschopt. Hij weet precies hoe hij een contract zo kan uitonderhandelen dat het in zijn voordeel is, terwijl niemand er precies de vinger op kan leggen. Wel raar dat zijn kinderen voor advies vooral naar zijn vrouw gaan.

Anya weet zeker dat ze een slecht mens is. Ze vertrouwt niemand. Dan ben je in haar ogen slecht. Iedereen is eigenlijk slecht, denkt ze.

In een notendop zijn dit voorbeelden van gepassioneerde mensen die in hun jeugd ooit zo de kous op hun kop kregen, dat ze het vertrouwen in het leven, in anderen en in zichzelf verloren. Ze doen zich groot voor, maar ze hebben een klein hartje. Ze geven af op ‘losers’ en zijn doodsbang om zelf iets of iemand te verliezen. Ze proberen overal controle op te houden, maar omdat het leven onvoorspelbaar is, lukt dat natuurlijk niet. Intussen denken ze voortdurend gedachten die vaak de woorden ‘altijd’ en ‘nooit’ bevatten.

Zoals:
‘Je weet nooit echt wat je aan iemand hebt’
‘Ik moet altijd zorgen dat mijn rug gedekt is’
‘Ik wil nooit voor onaangename verrassingen komen te staan’
‘Ik heb nu eenmaal graag gelijk’

Dit soort gedachten horen bij gepassioneerde, ridderlijke mensen die anderen kunnen motiveren om meer te doen dan ze dachten te kunnen. Als je dit soort gedachten leert herkennen, kun je ermee beginnen om ze niet te geloven. Je bent niet langer het kind dat zich een grotere rol toedicht dan het heeft. Als je teruggaat naar die eerste pijn, die pijn van toen je hart voor het eerst gebroken werd, kun je ontspannen.

Je kunt stressvolle gedachten vervangen door ontspanning

Nadines nieuwe vriend vraagt wat haar zo ongelukkig maakt. Zij ongelukkig? Hij laat zich niet uit het veld slaan en zij geeft toe dat zij hem probeert weg te duwen uit angst dat hij haar straks niet leuk meer vindt.

Anton gromt tegen zijn vrouw dat hij goede adviezen voor hun kinderen heeft. Zij adviseert hem eens naar hun te luisteren. Kan hij dat?

Anya ontdekt dat zij als kind dacht dat de scheiding van haar ouders haar schuld was. Zij opent haar hart voor de pijn van het kind dat zij destijds was.

Als je bereid bent de pijn te voelen die ervoor zorgde dat je je hart pantserde, zul je merken hoe je ontspant. En vanuit ontspanning hoef je de schijn van ‘alles onder controle’ niet meer op te houden en zal je vertrouwen groeien.

Elke week laat ik van één van de 5 kindconclusies zien (zie ze hier allemaal) wat voor terugkerende gedachten jou kunnen plagen en hoe je je daarvan kunt bevrijden. Inzicht in de conclusies die jij als klein kind trok kan helpen om als volwassene met meer vertrouwen in het leven te staan. Volgende week, de laatste in deze serie.

Voor een adequate behandeling van stress – helpt bij burn out herstel, doe je de Online Masterclass ‘Effectief omgaan met stress’, gebaseerd op de meest recente inzichten uit de psychologie, fysiologie en neurologie en gemaakt door psycholoog Roos Vader, die bovenstaande artikel schreef. In 7 weken ontdek je wat je kunt doen om stress te herkennen, voorkomen én op te lossen. Met oefeningen die wetenschappelijk bewezen zijn, écht helpen en een handig digitaal werkboek. Meer informatie vind je HIER.

Lisette Schuitemaker is auteur van ‘De 5 kindconclusies’ dat ook in het Engels, Duits en Italiaans verscheen. Op deze plek schrijft ze wekelijks over telkens terugkerende gedachten die we niet hoeven te geloven en de kwaliteiten die bij elk van de 5 kindconclusies horen. Meer over haar en haar andere boeken vind je op haar site, waar je ook de test kunt doen, welke kindconclusie bij jou hoort.

LEES OOK: FALEN BESTAAT HELEMAAL NIET… WIST JE DAT?