Stress of burn out en je gezin, dat is me nogal een combinatie. (Langdurige) stress zorgt niet zelden voor een enorme toename in angstgevoelens bij ouders. Hoe ga je daarmee om?
Angst is er in allerlei soorten en maten. Angst voor hoogtes. Vliegangst. Bindingsangst. Soms is angst gegrond, als er bijvoorbeeld sprake is van een directe dreiging. De vecht- of vluchtreactie die dit oproept, zet je lichaam direct op scherp. Adrenaline giert door je lijf. Je handelt instinctief. Zodra je weer in veiligheid bent, daalt het adrenalinegehalte snel en reguleert je zenuwstelsel het herstel van deze piek aan hormonen. Maar wanneer je langere tijd op adrenaline leeft, de ballen amper in de lucht kunt houden en maar lang genoeg goochelt, raakt je systeem ontregeld. En dan kan het zijn dat je lichaam gaat dénken dat er een directe dreiging is, terwijl die er niet ís.
Voor je eerste koffiepauze is er al een heel programma afgedraaid
De dag begint al vroeg voor veel moeders. Voordat je jezelf een eerste koffiepauze gunt, is er vaak al een heel programma afgedraaid. Het schakelen tussen de werelden en behoeftes van alle gezinsleden, vergt een grote alertheid en flexibiliteit van het brein. De agenda’s thuis en op kantoor lopen sterker dan ooit door elkaar. Thuiswerken levert voor veel ouders extra spanning op. De meerderheid van de huishoudens heeft helemaal geen extra ruimte voor bijvoorbeeld een werkplek, of een eigen plekje. Een kamer om je af te zonderen van peuters in de ik-ben-twee-en-ik-zeg-nee fase.
Menig ouder probeert zich in tweeën te splitsen
Dus probeert menig ouder zich in tweeën te splitsen. In de avonden te compenseren, als een naar schoolgaand kind thuis zit met een snotneus. Te vergaderen, terwijl YouTube als oppas fungeert. Met schuldgevoel kruipen ouders achter hun laptop vandaan om zich te bekommeren om een gezonde lunch. Maar ook dan is het hoofd nooit los van het werk. De mailtjes, appjes en telefoontjes vragen om directe aandacht terwijl Bumba weer een tovertruc laat zien…
Je negeert de eerste signalen van je lichaam…
Als je maar lang genoeg in een dergelijke squeeze zit, zal jouw lichaam eerst subtiele signalen afgeven. Die je, natuurlijk, negeert. Want: hoezo, heel Nederland kampt met dit probleem. We zijn gezond, niet zeuren maar doorgaan. Aanhoudende hoofdpijn wordt migraine. De worsteling door je mailbox geeft je hartkloppingen. Overprikkeling eist zijn tol, zodat je ’s avonds de slaap niet meer kunt vatten. Baby it’s on!, zegt jouw lichaam zodra het nachtlampje uitgaat. En middenin de nacht, word je vergezeld door het monster dat je niet kunt zien: paniek!
Hoe doorstaat jouw relatie goed de coronacrisis?Willen uitblinken, omdat je je niet goed genoeg voelt…
Overspannen moeders die dit meemaken, zijn vaak al bekend met angst. Een onveilige thuissituatie in hun jeugd, pesterijen op school of de scheiding van ouders. Trauma’s die een diepe print hebben achtergelaten. Opgeslagen in het geheugen van het lichaam. Je dacht dat het geen rol meer speelde, maar achter ieder te hard werkende ouder schuilt een gevecht met het verleden. Het willen uitblinken op alle vlakken, als compensatie voor het gevoel niet goed genoeg te zijn. Altijd maar die perfecte ouder willen zijn, zodat jouw kinderen zich nooit zó hoeven te voelen. Zo alleen. Zo bang. De angstgevoeligheid komt als een boemerang terug, als lichaam en geest van elkaar verwijderd raken. Want dat is precies wat er gebeurt wanneer je waarschuwingstekens negeert.
Ze pakken de telefoon pas als het echt niet meer gaat
In mijn praktijk zie ik regelmatig dat moeders lang wachten om naar de huisarts te stappen bij angstklachten. Sterker nog, angst heeft hen volledig in zijn greep als ze dan eindelijk de telefoon oppakken om die afspraak te maken – meestal pas als het echt niet meer gaat. Ikzelf heb enkele jaren geleden lange tijd gevochten tegen mijn angststoornis. Rationeel wist ik heel goed dat er niks was om bang voor te zijn. Maar mijn lichaam dacht daar heel anders over. Dan komt het dilemma: hoe leg je dit gevoel uit? Hoe vind je de woorden wanneer alle alarmbellen afgaan in je lichaam, terwijl je op de bank zit en daar ook niet meer vanaf durft te komen? Uit angst om flauw te vallen, gek te worden of, naar aanleiding van je gevoelens die je lichamelijk ervaart, ernstig ziek te zijn. De schade die vervolgens de angst voor de angst aanricht, kan een gezin compleet ontwrichten.
Angst wil gewoon gehoord worden
Moeders die ik spreek, willen het liefst de belofte: nooit meer angst. Helaas kan ik dat niet beloven. Wel dat zij met zachtheid voor zichzelf stukje bij beetje leren accepteren dat angst bij hen hoort. Door de weerstand weg te nemen en het gevoel te doorleven, kom je op een punt dat je je eigen angst kunt waarnemen. Niet als vijand, maar als een signaal dat jouw lichaam afgeeft. Het wil gehoord worden. Observeren zonder oordeel is de eerste stap naar vertrouwen krijgen in je lichaam. Niet voor niks schrijft Thich Nhat Hanh in zijn boek Angst, wijsheid om stormen te doorstaan hoe Boeddha wilde voorkomen dat men toevlucht nam tot iets buiten zichzelf. Dat in ieder van ons een veilig eiland is waar we naartoe kunnen keren. Je schept ruimte voor inzicht en ontspanning. Het is een plaats waar je altijd veilig bent. Ook al ben je bang of in de war.
Moet je je kind wel of niet overal tegen beschermen?In jou zit een veilig innerlijk eiland
Voor iedereen is de manier van terugkeren naar dat veilige innerlijke eiland anders, maar een van de meest bewezen werkzame manieren om tot rust te komen en terug te keren op jouw ‘innerlijke eiland’, is een aandachtige ademhaling. Je kunt bijvoorbeeld duizelingen doen afnemen door bewust ademhalen. Hierbij is het belangrijk de uitademing langer te maken dan de inademing. De buikademhaling waarbij bewust de buik op en neer gaat in plaats van je borst zorgt al voor vertraging. De uitademing maak je langer door bijvoorbeeld 2 tellen in en 4 tellen uit te blazen. Je verbreekt dan in feite de cirkel van paniek, door terug te grijpen op de basis. Je hartslag vertraagt, schouders zakken en zo ook de angst.
Angst is de barometer voor hoe het echt met je gaat
Als ik tijdens mijn eigen burn out periode had geweten wat ik nu weet, had ik wél geluisterd naar angst als mijn goede raadgever. Want dat kan het wel degelijk zijn. Niet omdat je bang hoeft te zijn. Wel omdat het dé barometer is voor hoe het echt met je gaat. Nog altijd grijpt mijn lichaam terug op dit noodmiddel, wanneer mijn agenda volstroomt, tijdsdruk om tovenarij vraagt. Het begint onderin mijn buik. Een zenuwachtig gevoel. Gevolgd door een angstige gedachte. Dan gaat de rode pen direct door onze gezinsagenda, zodat ik letterlijk weer kan ademhalen.
Ik word er steeds beter in. Nee zeggen zonder schuldgevoel. Ja zeggen tegen mezelf. Plaatsnemen op mijn veilige eiland. Tot ik weer bij mezelf thuisgekomen ben. En dat kun jij ook. Iedereen heeft er immers een…
LEES OOK: DIT ARTIKEL IS VOOR ALLE OUDERS DIE OP HUN WENKBRAUWEN LOPEN
Stress, of een burn out? Doe de Online Masterclass ‘Effectief omgaan met stress’, gebaseerd op de meest recente inzichten uit de psychologie, fysiologie en neurologie. In 7 weken leer je stress te herkennen, voorkomen én op te lossen. Met oefeningen die wetenschappelijk bewezen zijn, écht helpen en een handig digitaal werkboek.
Veel werkgevers vergoeden deze Online Masterclass, omdat hij valt onder persoonlijke ontwikkeling en stressreductie, vraag bij je werkgever naar de mogelijkheden! Meer informatie over deze Online Masterclass vind je HIER.
Jolien Fiegel is coach voor moeders met stressklachten. Met Burnoutmommy.nl helpt Jolien moeders met burn out klachten. Expertise: angst. Op Instagram schrijft ze over haar eigen ervaring met burn out om zo het taboe te doorbreken. Ze ontwikkelde een programma dat zich specifiek richt op herstellen met een druk gezin. Momenteel werkt ze aan haar autobiografische boek over presteren, moederschap, verlies, angst en herstel.
Ze huilt, maar ze lacht 
Waarom wél lichamelijke maar géén geestelijke opvoeding op school? 