Waarom is het zo moeilijk om duidelijk grenzen aan te geven?’ Het is een vraag die Roos in haar werk als counselor vaak krijgt. Antwoord: er zijn 3 factoren die je belemmeren jouw grenzen aan te geven, Roos leert je wat hieraan kunt doen zodat jouw omgeving rekening met jou houdt.
Terwijl ik met dit artikel bezig ben, praat ik met mijn vriend over grenzen stellen. Ik vraag hem wat dit voor hem betekent. ‘Tot hier en niet verder’, zegt hij ferm. Ik vraag hem of hij altijd voor zichzelf duidelijk heeft waar zijn grenzen liggen. ‘Jawel, maar ze verschuiven wel steeds, dat ligt aan de situatie.’ ‘Waarom?’ vraag ik. ‘Eigenlijk verschuif je je grenzen om moeilijkheden met anderen te voorkomen’, is zijn antwoord. Grenzen aangeven is dus zo makkelijk nog niet. Zeker niet als je gericht bent op de zorg, behoeften en wensen van anderen. Je bent bescheiden en loyaal en al zijn dit prachtige eigenschappen, ze maken het jou moeilijk om voor jezelf op te komen en ‘nee’ te zeggen. Ook als je perfectionistisch bent, flexibel in het leven staat en geneigd bent om het initiatief bij de ander te laten, is de kans groot dat je moeite hebt om duidelijk grenzen te stellen. Je ben namelijk iemand die zich makkelijk aanpast aan haar omgeving.
Mag je er vanuit gaan dat mensen weten waar jouw grenzen liggen?
Regelmatig ervaar je dat mensen over jouw grenzen gaan en dat jij je wel heel vaak aanpast. Daar baal je goed van, want jij houdt wél rekening met je omgeving en jij stelt je wél flexibel op. Dan mag je toch verwachten dat dit omgekeerd ook gebeurt? Maar kún je hier wel vanuit gaan? Dat mensen weten waar jouw grenzen liggen, zodat zij daar rekening mee houden? Het antwoord is simpel: ‘Nee, ga daar maar niet vanuit.’ Als je wilt dat mensen rekening met jou houden, zal je actief je grenzen moeten aangeven; vertellen wat jij niet wilt en waar je juist wel behoefte aan hebt. Andere mensen kunnen niet in jouw hoofd kijken. Ze weten dus niet waar jouw grenzen liggen. En zolang ze dit niet weten, kunnen zij daar geen rekening mee houden en kunnen ze in feite níet over jouw grenzen gaan. Natuurlijk voelt het wel zo, maar jij laat het toe. Je geeft je omgeving ruimte, dus toestemming, om dit te doen. Dit klinkt hard, maar het is belangrijk om je hier bewust van te zijn – ik schrijf dit om je te helpen en niet om je een rotgevoel te geven.
Ook ik heb moeten leren hoe ik mijn grenzen aangeef
Ik heb met vallen en opstaan geleerd dat anderen mijn gedachten niet kunnen lezen en dat ik dus echt zelf mijn grenzen moet aangeven. Om jou verder te helpen benoem ik 3 factoren die jou belemmeren jouw grenzen aan te geven. En, heel belangrijk: wat je hieraan kunt doen.
Belemmering 1: Je weet zelf eigenlijk niet waar jouw grenzen liggen
De realiteit is dat als jij niet weet waar je grenzen liggen, een ander dat helemaal niet kan weten. Dus voor jou is het belangrijk om er achter te komen wat jouw grenzen zijn. Want je voelt vaak wel dat mensen (subtiel) over jouw grens heen gaan, maar je hebt veel moeite om dit te benoemen én het is fijn als je dit voor kunt zijn.
Om jouw grenzen te ontdekken is het belangrijk om op zelfonderzoek te gaan. Waar sta jij voor? Wat zijn jouw kernwaarden en wat zijn jouw behoeften? En wat wil je juist niet? Naar welke normen en waarden wil je leven? Wat is belangrijk in jouw leven? Waar voel jij je goed bij? En waarbij niet? Hier antwoord op geven is makkelijker gezegd dan gedaan. Het is een proces en niet iets wat je even doet. Ik laat mijn cliënten altijd beginnen met de vraag: ‘Wil ik dit? Voelt dit okay?‘ Het voordeel van deze vraag is dat het een gesloten vraag is. Intuïtief weet je het korte antwoord wel: ‘ja’ of ‘nee’. Ga serieus aan de slag met deze vragen.
Belemmering 2: Moeite om grenzen op een goede manier aan te geven
Misschien weet je al redelijk of zelfs goed waar jouw grenzen liggen en wat belangrijk voor jou is. Maar het lukt je niet om deze op een goede manier aan te geven. Hoe kun je dit wel doen? Om hier op een andere manier uiting aan te geven, is het belangrijk om respect te hebben voor je omgeving – maar dat zit bij jou wel goed. Nog belangrijker is het, om respect voor jezélf te hebben. Als je respect hebt voor jezelf en jezelf waardeert, is het makkelijker om op een rustige en respectvolle manier uiting te geven aan je grenzen. Als jij rekening houdt met jezelf, gaan mensen rekening houden met jou. Als je jezelf overschreeuwt wat betreft je grenzen, creëer je afstand. Praat vanuit jezelf in de ik-vorm en geef ook aan waar je wél behoefte aan hebt. Ik zal je een geheimpje verklappen, jouw omgeving vindt deze duidelijkheid waarschijnlijk een verademing.
Belemmering 3: Je vindt het moeilijk om jezelf centraal te stellen
De derde belemmering is dat je te veel bezig bent met je omgeving en jezelf niet centraal durft te stellen. Je bent geneigd om uit angst te handelen in plaats van naar je grenzen te handelen. Je wilt de ander niet teleurstellen, je wilt geen conflicten en moeilijkheden veroorzaken en je wilt de ander niet kwetsen. Dit uit angst voor afkeuring, de angst dat je buitengesloten wordt en angst om iemand of iets, bijvoorbeeld je werk of een bepaalde waardering, kwijt te raken. Deze angst veroorzaakt een gevoel van onveiligheid en wij mensen zullen er altijd alles aan doen om ons veilig te voelen; veiligheid is namelijk één van onze basisbehoeften. Als je jezelf hierin herkent dan is mijn vraag aan jou: zijn deze angsten reëel? Hoe belangrijk is het als je van iemand goedkeuring krijgt, terwijl jij jóuw behoeften hiermee afkeurt? Hoe belangrijk is het om ergens bij te horen, als je jezelf niet kunt zijn? En hoe erg is het om kwijt te raken wat jouw grenzen niet respecteert?
Grenzen aangeven is een proces…
Op een goede manier je grenzen aangeven is een proces, ga hiermee bewust aan de slag en denk aan de volgende voordelen die het je zal opleveren:
– Mensen gaan rekening met jou houden omdat je duidelijkheid creëert, dit vergemakkelijkt samenwerking en heeft een positief effect op relaties.
– Je krijgt meer respect vanuit jouw omgeving, mensen weten wat ze aan jou hebben.
– Je geeft de ander de mogelijkheid om jou echt te leren kennen en dat schept nabijheid
– Je krijgt meer ruimte en tijd voor jezelf en wat jij echt belangrijk vindt.
– Je verkleint de kans op stress gerelateerde klachten als overspanning en burn out.
– En last but not least: het vergroot je zelfvertrouwen!
Roos Streumer is eigenaar van Mentaal Onderhoud, voor stress & burn out counselling, psychosociale hulp bij perfectionisme, faalangst, weinig zelfvertrouwen en slaapcoaching. En: ontspannende voetmassage!
LEES OOK: GRENZEN AANGEVEN TIJDENS JE BURN OUT IS EXTRA BELANGRIJK. ER ZIJN TIPS…
‘Ik kan geen nee zeggen’ 
Nee: 10 x manieren om het wél te zeggen 