Catelijne vindt wijsheid: 'Gewoon, even ongelukkig zijn'

Lees meer van Catelijne Elzes

‘De kunst van het leven is het ongelukkig zijn’, riep de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter tegen Sophie Hilbrand in de eerste aflevering van ‘Sophie in de mentale kreukels’. Een inzicht met ballen, vindt journalist Catelijne Elzes. Waarom leren we dat eigenlijk niet, ongelukkig zijn?

‘Ik denk dat de Westerse wereld geobsedeerd is met leukigheid. (…) Het moeilijke van het leven wordt weggestopt, want we moeten altijd succesvol zijn’. Dirk de Wachter legt in het programma van Sophie uit waarom veel mensen overspannen raken, of burned-out. ‘Kijk eens hoe fantastisch ik ben. Ik ben zo fantastisch dat ik niemand nodig heb. Ik kan het allemaal alleen’, doet De Wachter voor. Logisch dat je met zo’n instelling te veel op je bordje laadt, te veel bordjes in de lucht wil houden. ‘Wie zegt dan dat we altijd succesvol moeten zijn?’ vraagt Sophie. De Wachter: ‘Wijzelf. En dat is ons ingefluisterd door een soort Hollywoodiaanse illusie. Het wordt op ons afgevuurd door de media, de reclamewereld, de consumptiemaatschappij.’

Dat gevoel durven te laten bestaan: slechte dagen horen bij het leven

De psychiater legt uit dat de kunst van het leven juist zit in ongelukkig kunnen zijn. Dat gevoel durven te laten bestaan. De Wachter: ‘Slechte dagen horen bij het leven. En wat is het mooie aan ongeluk? Dat we daar anderen voor nodig hebben. De liefde verschijnt in het kwetsbaar kunnen zijn. Men kent zijn vrienden toch op de kwetsbare momenten…’ Dat dit waar is, heb ik onlangs zelf ook weer gemerkt. Vooral als het niet zo lekker loopt in mijn leven, als ik bijvoorbeeld even wat minder werk heb, weinig opdrachten, dan ga ik mensen opzoeken. Dan drink ik koffie met vriendinnen en andere freelancers. Ik vraag hen hoe zij magere tijden doorstaan of ze tips voor me hebben. Kortom, ik stel me kwetsbaar op en vind steun. Soms zelfs liefde.

Beetje arrogant
Echt ongelukkig durven zijn, voelen wat er te voelen valt, verdriet, onzekerheid, angst, kan op meerdere manieren verrijkend zijn. Soms niet meteen, maar uiteindelijk toch altijd wel in enige mate. Het laat je meer kanten van het leven zien. Meestal voel je je ook meer begaan met anderen die het (op dat moment) niet makkelijk hebben. Het kan een band scheppen met de wereld waardoor je je meer verbonden voelt. Ik weet niet of het voor iedereen geldt, maar als het een lange tijd heel goed met mij gaat, word ik een beetje arrogant. Alsof ik overal maar recht op heb. Ongeluk maakt mij nederig. Goed voor de karaktervorming. Overigens snap ik goed dat hier grenzen aan zijn hoor. Té is natuurlijk nooit goed en té lang niet-gelukkig of gewoon té ongelukkig is voor niemand leefbaar.

Geef het mee
Dirk de Wachter deed in het programma van Sophie een kleine oproep. Aan moeders. ‘Vertel aan je kind als je moe bent en veel om je oren hebt gekregen. Leg uit wat er gebeurt. Want bij jou is het nu zo en dat zal later bij hen ook zo zijn. Als ze dan zien dat het geen ramp is, hebben ze heel wat meegekregen voor later. Dat gaat mij (als psychiater, red.) heel wat werk besparen.’ Bij deze zinnen van De Wachter ging meteen een alarmpje af in mijn hoofd. Ik – en waarschijnlijk velen van jullie – heb nooit gezien dat mijn moeder ongelukkig was. Ik kréég het in ieder geval zo min mogelijk te zien. Want de vuile was moest je niet buiten hangen en kinderen moest je niet (onnodig) belasten. Zeker niet met jouw sores als ouder. Maar dat moet dus wel! Ik heb van mijn moeder niet geleerd hoe om te gaan met ongeluk. Zij liet het mij niet zien, dus ik liet het haar ook niet zien. Of in ieder geval zo min mogelijk. Dat was toch hoe het hoorde!?

Laat het gewoon zien, als het even een tijdje niet goed met je gaat

Dus moeders, vaders, vrouwen, mannen, laat het zien als het even een tijdje niet goed gaat. Aan je kind, aan je vrienden en ook aan de buurvrouw. Hoe meer mensen het taboe dat er blijkbaar op ongeluk rust doorbreken, des te normaler het wordt om gewoon even ongelukkig te zijn. En je zult zien, je krabbelt weer op, ook dat kun je aan je kind laten zien. Je voelt je een tijdje rottig en daarna voel je je weer een tijdje goed. Dat je soms hulp zoekt als je er zelf niet uitkomt (bij een Dirk de Wachter-achtige), is ook een mooie levensles. En heb je hulp nodig om het uit te leggen aan je kind, dan kun je altijd nog het vrolijke dansnummer ‘Soms is het leven echt volkomen kut’ van de cabaretiers Veldhuis & Kemper opzetten. Ze hebben zelfs een heel album, ‘Dan maar niet gelukkig’. Staat vast in de Spotify-playlist van Dirk…

ANDEREN LAZEN OOK: DE KORTE WEG NAAR GELUK? DIE BESTAAT NIET.

Ben je het met Catelijne (en Dirk de Wachter) eens? Praat erover mee op onze Facebookpagina!