De 3 x basisbehoeften voor werkgeluk

Lees meer van Roos Vader

Ga jij elke dag met plezier naar je werk? In de psychologie kennen we 3 basisbehoeften voor geluk: autonomie, competentie en verbondenheid. Dit zijn 3 behoeften die wij ook hebben op het werk. Hoe zorgen deze 3 behoeften ervoor dat wij ons gelukkig voelen op ons werk?

Zelf keuzes mogen maken, het gevoel hebben dat je goed bent in wat je doet en een leuke band hebben met je collega’s: deze voorwaarden maken jou een blije werknemer, want ze zorgen voor meer werkgeluk. Onderzoek toont aan dat aan de drie basisbehoeften autonomie, competentie en verbondenheid voldaan moet worden om gelukkig en gemotiveerd te kunnen werken en meer werkgeluk te ervaren. Wanneer je je futloos of ontevreden voelt aan het einde van de werkdag, zou het best eens kunnen liggen aan een van deze drie factoren. Als je je niet (meer) met plezier naar je werk gaat, dan is het dus tijd om naar deze drie factoren te kijken!

Werkgeluk factor 1. Autonomie: ‘Ga je nou alweer naar het toilet?!’

Autonomie op je werk is de hoeveelheid vrijheid die je ervaart wanneer je aan het werk bent. Wanneer er al bijgehouden wordt hoe lang je naar het toilet gaat, geeft dit natuurlijk weinig gevoel van vrijheid. Zo’n leidinggevende die zich overal mee bemoeit, wordt een micromanager genoemd. Zelf controle hebben over de werktaken en de werkplek, geeft wél een gevoel van autonomie. Je kunt denken aan de manier waarop je de taak uitvoert, maar ook de mogelijkheid om een dagje thuis te werken of te bepalen in welke volgorde je de taken uitvoert. Niet iedereen heeft behoefte aan dezelfde mate van autonomie. Misschien doe jij je werk wel het beste wanneer je taak tot in detail is beschreven. Maar wanneer een leidinggevende de touwtjes een beetje uit handen geeft, geeft hij/zij daarmee aan vertrouwen te hebben in jou. Deze vrijheid zorgt er vaak voor dat je productiever werkt. Je voelt je namelijk ook veel meer verantwoordelijk voor je werk. Je werkt dan dus gemotiveerder. Natuurlijk is het niet een kwestie van ‘ieder voor zich’ want ook als team moet er gezamenlijk naar een doel toe gewerkt worden. Je hoeft dus niet totaal onafhankelijk te werken, maar er moet enige ruimte zijn om je werk uit te voeren zoals jou dat goed lijkt. Hoeveel vrijheid ervaar jij in het doen van je werk?

Tip: Hoe zou jij het werk uitvoeren wanneer hier nog helemaal geen protocol voor was?

Werkgeluk factor 2. Competentie: Ik ben goed in wat ik doe!

We hebben behoefte aan het gevoel competent te zijn. Als je de hele tijd het gevoel hebt dat je tekort schiet in je werk, voel je je niet gelukkig op het werk. Je voelt je minder competent wanneer je de hele tijd gewezen wordt op je fouten. Het is als leidinggevende belangrijk om de sterke kanten van jouw medewerkers te kennen. Op die manier kun je een beroep doen op de juiste medewerker bij een taak en ook waardering daarvoor laten blijken. Je kunt benoemen waarom je vindt dat iemand zo geschikt is voor die taak. Waardering laten blijken aan collega’s geeft hen een gevoel van competentie en zelfvertrouwen. Positieve feedback is dus een manier om het gevoel van competentie te vergroten. Ook door mogelijkheden aan te bieden in het bedrijf voor persoonlijke ontwikkeling kunnen competenties uitgebreid worden. Je kunt dan zelf kiezen waar je je nog meer in wilt verdiepen, met welke competentie je nog meer wilt oefenen of hoe je een niet gebruikte sterke kant meer kunt gaan inzetten. Heb jij het gevoel dat jouw dagelijkse taken passen bij jouw competenties?

Tip: Stel doelen die uitdagend zijn, maar wel realistisch! Zo blijf je gemotiveerd en voel je je competent.

Werkgeluk factor 3. Verbondenheid: Ik hoor erbij!

Als laatste is er ook de behoefte aan verbondenheid. Iedereen heeft het nodig om zich verbonden te voelen met anderen. Thuis heb je graag iemand om je heen, in je vriendenkring, maar ook op het werk. Het is niet fijn om de hele week op kantoor te zitten met mensen die jou nooit vragen hoe het met je gaat. Het is eigenlijk net als in een gezin: hoewel er soms conflicten of irritaties kunnen zijn, is het belangrijk om je veilig en verbonden te voelen. Verbinding kun je voelen met je team of de mensen waarmee je samenwerkt, maar ook met de organisatie als geheel. Je voelt je meer betrokken bij een organisatie die doelen stelt waar jij achter staat. Je onderdeel voelen van een leuke samenwerking, is op zichzelf al een goede reden om met plezier naar je werk te gaan. Je kunt verbondenheid vergroten door elkaar om hulp te vragen, door complimenten te geven, door te weten wat er in het (privé)leven van de ander speelt en wat er voor die ander toe doet. Werknemers die zich betrokken voelen bij een organisatie, zijn ook loyaal naar de organisatie toe. Dit zal ervoor zorgen dat ze zich minder vaak ziekmelden en de organisatie minder snel verlaten.

Tip: Vraag een ander eens om hulp bij iets waar diegene erg goed in is. Zo laat je waardering indirect merken en zal jouw collega die waardering op zijn/haar beurt ook sneller teruggeven.

Roos Vader is opgeleid in de Positieve Psychologie en Arbeids- en Organisatiepsychologie en kreeg eerder zelf een burn out. Ze doet onderzoek voor de Erasmus Universiteit naar het gebruik van sterke kanten, werkbevlogenheid en prestatie op de werkvloer.

Schrijf je in voor de Minder Stress Mail, dan krijg je regelmatig anti stress tips, unieke content én interessante info als eerste.